Enn af þættinum um Sigurgeir, morgunhjólreiðum og eindælum árbít.

Í gærmorgun einhenti ég mér í að skipta þættinum um Sigurgeir bæjarstjóra í ýmsa efnisflokka. Mældi ég tímann gróflega og komst að þeirri niðurstöðu að með því að sleppa nokkrum þeirra yrði þátturinn rúmlega 50 mínútur. Ég samdi millikynningar og prentaði þær. Í morgun hófst ég svo handa við að lesa kynningarnar inn. Ég breytti stássstofunni í hljóðver og lokaði bæði gluggum og hurðum. Með því að nota fremur stefnuvirkan hljóðnema tókst mér að draga úr hljómi í stofunni. Settist ég síðan við tölvuna og fórað raða saman. Kl. 11:30 var mér öllum lokið, þátturinn var tilbúinn, 49,36 mínútur. Ég fór síðan yfir þáttinn og snyrti hann örlítið til. Frumflutti hannsíðan fyrir sjálfan mig kl. 14:00 og tel hann nú hæfan til útsendingar. Auðvitað gæti ég lesið inn kynningarnar uppi í útvarpi, en mér þykir heimilishljómurinn alltaf skemmtilegur og nýt þess að föndra við þennan samsetning. Ég held að flokka megi svona lagað undir list eða prjónaskap. Elín prjónar flíkur og ég útvarpsþætti. Í gærkvöld fórum við suður í Hafnarfjörð til Árna og Elvu. Birgir litli Þór var hinn kátasti en reyndi þó dálítið að frekjast við matarborðið. Gistum við síðan á Nönnustígnum í nótt. Í morgun vöknuðum við hjónakornin kl. 05:00 og hjóluðum upp á Hvaleyrarholt í morgunverðinn sem okkur var boðið til og hófst kl. 06:00. Þar voru saman komnar nokkrar kellur úr Öskjuhlíðarskóla sem taka þátt í Íslandi á iði auk mín, sem er háseti á Orminum bláa hjá Elínu. Eiginmaður húsfreyju þjónaði til borðs. Á boðstólnum voru a.m.k. þrenns konar heimabökuð brauð ásamt ýmsu meðlæti og góðu kaffi. Þegar okkar boði lauk fór húsbóndinn að undirbúa næsta morgunverð, en hann er liðsstjóri hjá Íslenskri erfðagreiningu. Mættum við nokkrum hjólreiðamönnum sem voru á leiðinni til hans. Við lögðum síðan af staðnorðvestur í Öskjuhlíðarskóla kl. 06:45 og vorum komin á áfangastað upp úr kl. hálf átta. Vegalengdin er um 12 km og upp talsverðar brekkur að fara, einkum Kópavogshálsinn og Suðurhlíðina. Dáðist ég að nokkrum kvennanna sem voru ekki vanar hjólreiðum. Öskjuhlíðarskóli er nú framalega í keppninni um Ísland á iði enda sést vart bíll á bifreiðastæði skólans um þessar mundir.

Okur á Kaffi Nauthól, leikhúsferð, hjólreiðar og yngra barnabarnið

Í gær síðdegis fórum við hjólandi út í Nauthólsvík og fengum okkur kaffi á Nauthóli. Okkur þykir gott að koma þangað og veitingar yfirleitt góðar. Í gær var þar margt um manninn og gekk afgreiðsla afar seint. Við pöntuðum okkur sína ristuðu brauðsneiðina hvort og eina tertusneið sem við skiptum á milli okkar. Drukkum við sinn bollann af kaffi hvort.

Þegar við skoðuðum reikninginn í kvöld kom í ljós að herlegheitin höfðu kostað 2100 kr eða 1050 kr á mann.

Alveg blöskrar mér verðlagning sumra íslenskra veitingamanna. Jafnvel Noregur, sem hefur þó verið talið dýrasta land Evrópu, kemst ekki í samjöfnuðð við okkur. Í gær var framleiðslan öll í skötulíki á Nauthóli vegna fólksfjöldann. Engin undirskál var undir bollanum og ristaða brauðið var borið fram á einum diski handa okkur. Fleira hefði mátt finna að framreiðslunni.

Ég vona að einhver veki athygli veitingamannsins, sem ég hélt að væri sannkristinn heiðursmaður, á þessu okri og hvet fólk til þess að gæta vel að verðlaginu áður en fjárfest er í veitingum á þessum stað.

Í dag buðum við sonarsyni Elínar, Hring Árnasyni, föður hans og eiginkonu ásamt tveimur frændsystkinum Hrings í Borgarleikhúsið að sjá ronju ræningjadóttur. Skemmtu börn og fullorðnir sér konunglega. Aldrei þessu vant sofnaði ég ekki fyrir hlé eins og vant er þegar ég fer á leiksýningar. Textinn er svo samfelldur í sýningunni að ég naut hennar og leikmyndin og allt sem fylgir nútíma leiksýningum truflaði mig ekki.

Fyrir nokkrum árum hlustaði ég einu sinni sem oftar á leiklistargagnrýni í þættinum víðsjá í Ríkisútvarpinu. Þar var því blákalt haldið fram að leikhúsið væri ekki lengur eingöngu miðill orðsins heldur hefði orðið að hluta gengið sér til húðar og laða þyrfti fólk að með myndrænum tilþrifum. Þótti mér þetta afleit fullyrðing þótt varalítið hafi höfundur pistilsins haft nokkuð til síns máls. Eitt er víst að menn hafa gripið til ýmissa örþrifaráða til þess að túlka boðskap leikrita með sjónrænum hætti. Eru mér sérstaklega minnisstæðar sýningar á leikritum Tsékovs, en hann finnst mér hafa skrifað einna leiðinlegust leikrit allra leikskálda sem ég hef kynnst. Mávurinn er þó einna skástur. Það er sameiginlegt flestum persónum í leikritum hans að þeim leiðist og það svo mikið að boðskapurinn kemst vart til skila. En það er í tísku að halda upp á Gsjekov og þess vegna hafa fáir orð á þessu. Það gladdi því mitt gamla hjarta þegar ónefndur vinur minn, sem er áberandi sjálfstæðismaður og þjóðþekktur, sagðist hafa laumað sér út af einni frumsýningunni á leikverki eftir Tsjekov vegna þess að honum leiddist svo. Konan neitaði að koma með honum og neyddist hann til að hýma á tröppum Þjóðleikhússins í kulda og trekki þar til sýningunni lauk. Þessi gáfumaður telst þó einn af listamönnum þjóðarinnar.

Eftir leikhúsið fórum við suður í Hafnarfjörð hjólandi til sonar Elínar og eiginkonu, Árna Birgissonar og Elfu Hrannar Friðriksdóttur. Vorum við 52 mínútur að hjóla þessa rúma 15 km. Við fórum sem leið lá eftir göngustígnum meðfram Ægisíðunni út í Nauthólsvík, beygðum niður fyrir kirkjugarð og suður eftir meðfram Kringlumýrarbraut. Við fórum ýmsar krókaleiðir upp að Gerðarsafni og síðan niður með Kópavogshæli. Þar er enn verið að ganga frá göngustíg og er undirlagið svo ójafnt að vart er vinnandi vegur að hjóla þetta heldur verður að leiða reiðhjólið. Við hefðum getað sloppið við þessar ógöngur hefðum við farið fyrir Kársnesið, en það er þremur km lengri leið. Þarna liggja göngustígar í krákustígum og víða krappar beygjur. Oft hef ég velt því fyrir mér hvort þeir sem hanna göngu- og hjólaleiðir hér á höfuðborgarsvæðinu, gangi eða hjóli sjálfir. Þótt margt hafi verið vel gert er sumt með þeim ólíkindum að hvern mann undrar sem nýtir sér þessi samgöngumannvirki. Þá silast framkvæmdir áfram á hraða snigilsins og þurfa menn lengi að bíða eftir hverri úrbót.

Suður í Hafnarfirði átum við heilsteikt lamb og gerði ég það fyrir tengdadóttur mína að borða meira en ég hafði gott af. Birgir litli Þór var dálítið uppivöðslusamurn en foreldrar hans tóku í taumana. Þessi tæplega 15 mánaða gamli snáði er orkuríkur og fylginn sér. Honum fer ört fram og á fimmtudaginn var sagði hann í fyrsta skiptið Afi! og margendurtók þetta orð.

Jafnrétti allra en ekki sumra

Hinn fyrsta maí síðastliðinn, þegar nokkrir Íslendingar fóru í kröfugöngu og enn fleiri austur í Hveragerði, fékk Femínistafélag Íslands verðlaun jafnréttisnefndar Reykjavíkurborgar. Var félagið vel að þessum verðlaunum komið, enda hefur það vakið athygli á misrétti karla og kvenna sem viðgengist hefur á mörgum sviðum. Leidd hafa m.a. verið rök að því að lækkandi laun í ýmsum stéttum megi rekja til aukinnar þátttöku kvenna. Þannig hefur dregið sundur með kennurum og þingmönnum, sennilega vegna þess að karlmenn eru í meirihluta þingmanna og konur skipa meirihluta kennarastéttarinnar.

Þegar fyrst voru sett lög um jafnrétti kynjanna hér á landi ræddu ýmsir framsýnir forystumenn fatlaðra um að nauðsynlegt hefði verið að kveða á um jafnrétti fatlaðra í sömu löggjöf. Því miður báru þingmenn hvorki gæfu til að taka mark á þeim athugasemdum né til þess að skipa jafnréttislöggjöfinni þannig að eitthvert mark væri á henni takandi. Enn er það svo að umsækjendur um störf eiga erfitt með að fá hlut sinn réttan, ef brotið er á þeim í umsóknum um starf. Þá veikir það mjög jafnréttislöggjöfina hér á landi að hún tekur til opinberra stofnana en ekki einkafyrirtækja.

Um svipað leyti og jafnréttislög voru í fyrsta sinn sett hér á landi, voru í gildi lög um endurhæfingu. Þar voru ákvæði þar sem kveðið var á að sá, sem notið hefði endurhæfingar skyldi %u201Cað öðru jöfnu%u201D njóta forgangs til starfa hjá ríki og sveitarfélögum ef hann væri jafnfær eða hæfari öðrum umsækjendum til starfans. Einu sinni var ákveðið að láta á þessa grein reyna, en sá mæti lögmaður, Arnmundur Bachmann, taldi að orðin %u201Cað öðru jöfnu%u201D væru svo almenns eðlis að ekki væri hægt að festa hendur á þeim í málsókn. Um svipað leyti sóttu þeir Magnús Kjartansson og Eggert Þorsteinsson um starf forstjóra Tryggingastofnunar ríkisins og hlaut Eggert starfið. Vildu þá vinir Magnúsar að hann sækti rétt sinn á grundvelli áðurnefndra laga, en Magnús neitaði. Vissulega var Magnús fatlaður, því að hann var í hjólastól og hafði notið endurhæfingar. Hann benti á að Eggert hefði einnig strítt við sína fötlun, áfengissýki, og hefði einnig hlotið endurhæfingu. Báðir voru þeir mikilhæfir stjórnmálamenn og gerðu almenningi í landinu mikið gagn.

Því er þetta rifjað upp nú að í tengslum við jafnréttisviðurkenninguna fyrsta maí síðastliðinn rifjaðist upp fyrir mér að hinn 17. maí árið 2003 var haldin ráðstefna um jafnrétti á vegum jafnréttisnefndar Reykjavíkur þar sem leitað var svara við því hvort fjalla bæri um jafnréttismál í Reykjavík í víðara samhengi en hingað til hefði verið gert. Mér sýnist að niðurstöður flestra fyrirlesara hafi verið allar á einn veg. Fróðlegt verður því að fylgjast með jafnréttisviðurkenningum á næstu árum.

Ísland á iði

Eins og margur veit eigum við hjónin tveggja manna hjól af tegundinni Thorn. Hjólið fékk ég frá minni heitt elskuðu í fimmtugs afmælisgjöf og er það sérstaklega hannað handa henni. Skýringin er sú að yfirleitt hjólar sá sem er hærri vexti að framan en ég er hærri en hún og er háseti hjá henni. Hringur, eldra barnabarn okkar, hefur yfirleitt fengið að vera með í ráðum um nafngiftir á farartækjum okkar. Áður áttum við Orminn langa. Hringur vissi að það var eitt sinn herskip Ólafs Tryggvasonar og að afa þætti vænt um skipið Skaftfelling. Stakk hann þá upp á því að hjólið nýja yrði látið heita Skaftfellingur en afi vildi láta það heita Stíganda. Það þótti Hring ekki nógu gott og sagði að það skyldi þá heita Ormurinn blái.

Nú er Ísland á iði og hjólar Elín til vinnu þegar hún fær því við komið. Hún er svo almennileg að bjóða mér með þótt hún eigi sjálf prýðis DBS-hjól og þigg ég það með þökkum. Elín vinnur í Öskjuhlíðarskóla en þar hefur nokkur hópur fólks látið skrá sig í Íslandsiðið. Á þriðjudaginn verður boðið til morgunverðar suður í Hafnarfirði og mér er sérstaklega boðið sem háseta á Orminum bláa. Morgunverðurinn hefst kl. 6 árdegis og þaðan verður hjólað til vinnu. Veðurspáin er góð. Í gær fórum við með Orminn að láta setja undir hann sumarhjólbarðana. Við sóttum hann í dag. Hvílíkur munur!

Við eignuðumst fyrra tveggja manna hjólið árið 1993 og Orminn bláa árið 2002. Fyrst frétti ég af Thorn hjólum þegar ég leitaði að hjóli til leigu í Skotlandi árið 1997. Fann ég þá heimasíðu Robins Þorn þar sem greint var frá sigri tveggja manna hjóls sem hann hafði smíðað. Keppnin var haldin í Frakklandi og var hjóluð 1200 km leið og hjóluðu menn svo lengi sem þeir orkuðu. Hvíldu þeir sig á milli. Eitt sinn þegar áhöfnin á Thorn-hjólinu var á ferð eftir frönskum þjóðvegi í tunglsljósi birtist allt í einu maður á miðjum veginum. Hann sat við flygil og lék rómantíska tónlist. Stýrimaðurinn snarhemlaði til þess að rekast ekki á flygilinn og þeir, hásetinn og hann, lentu ofan í skurð. Stýrimaður hafði með öðrum orðum sofnað undir stýri og dreymt svona vel.
Í pistli mínum um daginn gaf ég upp afar athyglisverða bloggsíðu Helenu Björnsdóttur, sem lærir nú að nýta sér leiðöguhund úti í Noregi. Slóðin er
http://fonix.blog.is
Einnig skal leiðréttur titill míns góða vinar, Emils Bóassonar, en hann er lektor við Háskólann í Íþöku í Bandaríkjunu.

Mál Öryrkjabandalags Íslands gegn stjórnvöldum

Sjónvarpið greindi frá því í kvöld að málflutningur hefði verið í dag í máli Öryrkjabandalags Íslands gegn stjórnvöldum. Það fór þá svo að ríkislögmaður krefðist frávísunar.

Ég hef ekki séð málatilbúnað ríkislögmanns. Mér þykir þó frávísunin benda til þess að hann treystist ekki til þess að verja svik ríkisstjórnarinnar í málinu. En um hvað snerist þetta allt saman?

Öryrkjabandalag Íslands þvingaði á sínum tíma tryggingamálaráðherra og forsætisráðherra að samningaborðinu eftir að samskiptabann hafði ríkt gagnvart stjórnvöldum í nokkurn tíma. Var þá dustað rykið af tillögu sem Garðar Sverrisson hafði flutt á aðalfundi Öryrkjabandalagsins árið 1998 þar sem gert var ráð fyrir hækkun örorkulífeyris til þeirra sem yrðu ungir öryrkjar þannig að grunnlífeyrinn hækkaði hlutfallslega mest hjá þeim. Hækkun grunnlífeyrisins fór síðan stig lækkandi eftir því sem menn voru metnir eldri og náðist þannig ákveðinn jöfnuður. Útfærðar voru síðan ákveðnar reglur sem samkomulag varð um.

Á þessari síðu mun ég ekki að sinni útlista hvernig þessar reglur voru nákvæmlega hugsaðar en bæði embættismenn og Jón Kristjánsson vissu vel um hvað málið snerist. Síðan, þegar til kastanna kom og lagafrumvarp var samið, var horfið frá því að fylgja þeim viðmiðum sem samið hafði verið um og því borið við að frumvarpið væri kostnaðarsamara en ráð hafði verið fyrir gert.

Þetta er ekki að öllu leyti rétt. Hitt mun sannara að Hvorki Jón Kristjánsson né Halldór Ásgrímsson hafi haft einurð til þess að segja sjálfstæðisráðherrunum allan sannleikann og því fór sem fór.

En það breytir þó ekki því að standa ber við gerða samninga enda hefur Jón viðurkennt á Alþingi í votta viðurvist að ekki hefði verið að fullu staðið við samkomulagið. Öll gögn um þetta hafa verið lögð fram og ekki er hægt að efast um sannleiksgildi þeirra.

Halldór yrði maður að meiri ef hann bryti odd af oflæti sínu og hyggi á þennan hnút. Ef til vill fengi hann eitthvað fleiri atkvæði í næstu kosningum. Varla gerir Öryrkjabandalagið sérstakt heiðursmannasamkomulag um að láta ríkisstjórnarflokkana í friði fyrir næstu kosningar!

Fyrsti maí og vefsíðugerð

Við hjónin fórum í kröfugönguna í dag eins og stundum áður. Þar hittum við slangur af kunningjum og fólki sem við höfðum ekki séð langalengi. Sitthvað bar á góma. Ég var með Nagra Ares-M meðferðis og hugðist gera hljóðmynd af kröfugöngunni. Eitthvað varð til þess að einungis eitt viðtal varðveittist og allt hitt fór forgörðum. Ég verð að athuga hvað veldur þessu. Ég gerði nokkrar tilraunir eftir að ég kom heim til þess að framkalla sömu aðstæður en árangurslaust.

Um kvöldmatarleytið hringdi Emil Bóasson frá Íþöku, en þar er hann aðstoðarprófessor. Rifjaði hann upp söguna af því þegar okkur tókst árið 1984 að tengja PCM blindraleturstölvu af tegundinni VersaBraille við BBC tölvu þannig að hún, þ.e. blindratölvan, svínverkaði sem tölvuskjár. Var þetta ótrúlegt. Ég gat skoðað hina frumstæðu ritvinnslu í BBC tölvunni o.fl. Var þetta talsvert afrek því að framleiðandinn hafði reynt nokkuð í þessum efnum. En viti menn! Af einhverjum ástæðum glutruðum við niður sambandinu á milli vélanna og tókst þetta aldrei framar.

Ég ræddi við Emil um atvinnumál mín og þá niðurstöðu mína að það væri mér nokkur fjötur um fót að kunna lítil skil á umsjón með vefsíðum. Emil kennir vefsíðugerð og tók sig til í framhaldi af samtalinu og sendi mér kennsluefni um vefsíðugerð. Nú er eftir að vita hvort ég geti hagnýtt mér þetta efni. Ég er með allt sem til þarf, skjálesara, talgervil og blindraletursskjá. Fer í þetta um leið og sér fyrir endann á gerð þáttarins um Sigurgeir Sigurðsson, fyrrum bæjarstjóra.

Helena Björnsdóttir, vinkona mín í Noregi, sagði mér í gær frá könnun sem gerð var þar í landi á viðhorfum atvinnuveitenda til blindra. Þar vilja menn heldur ráða dæmda sakamenn til starfa en blint, vel menntað fólk, því að þeir treysta ekki á færni hinna blindu. Á námskeiði, sem ég sótti árið 1980, var mönnum ráðlagt að sýna atvinnuveitendum fram á færni sína. Mér hefur ekki gefist kostur á því síðustu ár enda svo sem ekki þurft á því að halda. Það vekur þó furðu mína að mér skuli aldrei hafa verið treyst til að fást við meira en gerð einstakra þátta hjá Ríkisútvarpinu. Undantekning er þáttaröðin Eyjapistill og Snerting sem við bræður sáum um árin 1973 - 1974 og 1982 - 1986. En fast starf hefur aldrei komið til greina. Hið sama er með dagblöðin. Hér á árum áður fékk ég aldrei vinnu sem blaðamaður á dagblöðum þótt allar aðstæður hefðu átt að vera fyrir hendi. Árið 1998 lauk ég prófi í hagnýtri fjölmiðlun frá Háskóla Íslands og var eini nemandinn sem fékk hvorki sumarstarf hjá útvarpi né dagblöðum. Þetta er enginn bölmóður heldur staðreyndir.
Orð hefur verið haft á að tölvutæknin hafi létt blindu fólki lífið á margan hátt. Víst er að það hefur gerst í námi og í einkalífi þess. En hér á landi virðist hún enn hafa haft lítil áhrif á atvinnumál blindrs fólks. Hjá Öryrkjabandalagi Íslands nýttist mér tölvutæknin til hins ítrasta. Ég þurfti sáralitla aðstoð ritara og nú eru ýmis gögn sem snerta stjórnsýsluna aðgengileg á tölvutæku sniði. Það var hins vegar ekki talið duga, því að rýma þurfti fyrir ófötluðum framkvæmdastjóra. Ekkert annað starf var í boði.
En einhvern tíma hlýtur Eyjólfur að hressast. Við erum ekkert gustukafólk og atvinnurekendur munu ekki tapa á því að ráða ýmis okkar til starfa. Með aukinni menntun blindra og vaxandi (vonandi) víðsýni í þjóðfélaginu hlýtur þetta að hafast.
Lífið er barátta, sagði Mao formaður. Það verða lokaorð á degi verkalýðsins og þau skrifar undirritaður með sólskin í hjarta og bros á vör.