Símafyrirtæki og menningararfurinn

Tvennt vakti einkum athygli mína í morgun. Leiðari Páls Baldvins í DV um bókmentahátíðina og enn ein greinin í Morgunblaðinu um auglýsingu Símans þar sem vitnað er í kvöldmáltíðina.

Margt hefur verið ritað um þessa auglýsingu og þá vanvirðu sem hún sýnir kristinni trú. Hvað segja menn þá um auglýsingu Heimsfrelsis, Í upphafi var orðið o.s.frv........

Einn viðskiptavina Símans sá ástæðu til að færa viðskipti sín annað vegna þess að Síminn notaði sér þjáningar Krists sem eru löngu liðnar. Auðvitað er ljótt að græða á þjáningum annarra, en þessar þjáningar höfðu ekki hafist þegar boða var til kvöldverðarins hér um árið.

Og í upphafi var orðið. Ætli upphafið hafi ekki legið í þögninni?

Herra Karl Sigurbjörnsson, biskup vor, hefur oftsinnis vísað í tengsl kristinnar trúar við íslenska menningu. Biskup hefði fremur átt að þakka Símanum fyrir þá hugulsemi að vitna í hinn trúarlega þátt menningararfsins. Skyldu kristnir menn hafa fyrst við hefði Síminn notað dauða Baldurs með svipuðum hætti eða skotfæraverslunin Goðaborg hefði tekið upp á að auglýsa skotvopn í sama skyni?

Kannski Slysavarnafélag Íslands og Blindrafélagið ættu að skoða dauða Baldurs í nýju ljósi og búa til um það auglýsingar gegn fikti barna og almennings með flugelda og velta fyrir sér hvort Höður inn blindi hafi notað hlífðargleraugu.

Norrænir karlmenn í útrýmingarhættu?

Nú hefur komið í ljós að mun fleiri stúlkubörn fæðast í heiminum en sveinbörn. Á norðurslóðum er ástandið einkar alvarlegt, en helmingi fleiri stúlkubörn en sveinbörn fæðast nú í samfélögum frumbyggja. Ástæðan er sögð sú að fjöldi gerviefna, sem notuð eru í iðnaði, séu komin í fæðukeðjuna og þau geti ákveðið kyn fóstranna.

Við hrósum okkur af því að búa í hrinu samfélagi. Raunin er sú að við tökum við alls konar óþverra sem sogast hingað norður. Flestar okkar hugmyndir beinast síðan að því að framleiða ennþá meiri óþverra: ál og hreinsaða olíu. Helstu rök þeirra sem vilja ál og olíuhreinsunarstöð eru m.a. þau að ef við framleiðum þetta ekki með okkar hreinu orku geri það einhverjir aðrir með óhreinni orku. Samt er vitað að nokkur hluti orkunnar, sem þarf til að hreinsa olíu, fæst úr olíunni sjálfri, ekki hreinni orku, og mengunin hlýtur því að verða talsverð.

Ég talaði fyrir nokkru við unga, kínverska konu sem er á uppleið í kommúnistaflokknum. Hún ætlar að kaupa sér bíl og ég skil það vel. Þegar ég nefndi mengunarhættuna sagðist hún vita af henni, en enginn hugsaði um hana af neinni alvöru.

Það hefur verið sagt að Kínverjar muni tæma olíulindir jarðar, verði þeir nógu frekir til fjörsins. Íslendingar gera ekkert til þess að draga úr sinni olíunotkun eða býsnalítið. Stjórnvöld skattleggja díselbíla og draga þannig lítið úr olíueyðslu. Almenningssamgöngur á landinu eru í ólestri og eykur það enn mengunina. Svo er vitað að bæði bensin og díselolía menga umhverfið sitt með hvoru móti. Skyldum við geta snúið við eða viljum við snúa við?

Ætli fjölmennu ríkin í austri, vestri og suðri snúi við og hætti að dæla óþverranum út í hafið sem tekur ekki lengur við en sogar allan óþverrann norður undir pól?

Styrkir til bifreiðakaupa fatlaðra

Um árabil hefur hreyfihamlað fólk getað fengið styrki til bifreiðakaupa. Eru þeir misháir. Almennur styrkur nemur 250.000 kr og er veittur á 5 ára fresti. Upphæðin hefur verið óbreytt í tæpan áratug en tímabilið hefur lengst. Hefur því hreyfihömluðu fólki, sem flest hefur lágar tekjur, verið gert mun erfiðara um vik að kaupa sér bifreið en áður.Í fyrsta sinn, sem einstaklingur sækir um styrk, fær hann 500.000 kr svo fremi sem hann hafi aldrei átt bíl áður. Skiptir engu hvort liðin séu 20 ár frá því að hann átti bíl síðast. Tryggingastofnun hefur á sínum snærum njósnara sem þefar það uppi.

Á norðurlöndum gilda mismunandi reglur um styrki vegna bifreiðakaupa fatlaðra. Yfirleitt er fólki ætlað að eiga bílana lengur en hér. Hvergi eru upphæðirnar jafnlágar og hér. Framsóknarflokkurinn sá til þess (og sagðist ekki komast upp með annað fyrir Sjálfstæðisfloknum) að bifreiðakjör fatlaðra rýrnuðu mjög á tíma síðustu ríkisstjórnar. Reyndar eru störf síðustu stjórnar smánarblettur á þróun velferðarkerfisins hér á landi.

Vonandi ber núverandi ríkisstjórn gæfu til þess að koma hér á fót raunverulegu velferðarkerfi þar sem auðhyggjan og peningagræðgin kreistir ekki þann í lófa sér, sem á fárra kosta völ.

Vetrardagskrá Ríkisútvarpsins, rásar eitt

Í gær hélt ég að ég væri orðinn ruglaður. Útvarpssagan hófst kl. 15:03 en á útvarpssögutímanum skall á tæplega klukkustundar langur tónlistarþáttur.

Ekki bætti úr skák að guðmundur Benediktsson tilkynnti á eftir útvarpssögunni að klukkan væri hálfþrjú og nú hæfist nýr þáttu, Doktor Rúv. Þá áttaði ég mig á að Guðmundur væri ruglaður en ekki ég.

Ég fór inn á vef Ríkisútvarpsins og sá að talsverðar breytingar verða á dagskrá rásar eitt í vetur. Í fljótu bragði finnast mér þær flestar til bóta. Nokkuð er um nýja þætti, en samkvæmt kynningarþætti rásar eitt frá í gærkvöld stendur til að útvarpa ýmsu úr safni stofnunarinnar.

Ég minnist þess að í gamla daga varð breyting á dagskrá Ríkisútvarpsins kringum vetrardaginn fyrsta. Í minningunni er síðdegisútvarpið, með barnatímanum og tómstundaþættinum á laugardögum, tengt rökkrinu. Nú hefur veturinn sest að fyrr en áður hjá ríkisútvarpinu og virðast árstíðaskiptin bundin við júní og september. Er það nær því að vera í tengslum við þann veruleika sem við lifum nú í.

Ég hlakka til að njóta þess sem verður á boðstólnum í vetur. Vonandi þarf ég ekki að eyða vinnutíma mínum í að hlusta á útvarp í stað þess að njóta efnisins á kvöldin. Hver veit hvað framtíðin ber í skauti sér. Sem stendur eru horfurnar ekki of bjartar og kvíðinn sækir að.

Næstum því flottræfilsháttur

Mönnum dettur sitthvað í hug í atvinnuleysinu, einkum þegar það virðist syrta í álinn og hver höfnunin berst á fætur annarri. Við hjónin höfum haft áhuga á að eignast sjálfskipta rennireið og liggja til þess ýmsar ástæður. Okkur langaði í Ford Focus C-Max. Þetta eru fremur litlar rennireiðar, en fólk situr heldur hærra í þeim en venjulegum Focus-bílum. Við hugðumst kaupa eins árs bíl, en takmarkað úrval var af þeim á markaðinum og varð ekkert af því.

Þegar við komum í deild nýrra bíla hjá Brimborg rákumst við á Ford Focus S-Max, rennilegan glæsivagn, sem var þar á tilboði, leðurklæddur og firna skemmtilegur. Við létum festa okkur hann og síðan fór Elín með okkar bíl í söluskoðun daginn eftir. Henni var lánaður sams konar S-Max og við höfðum fest okkur en ekki leðurklæddur. Þá kom í ljós að bíllinn var beinskiptur og kostuðu sjálfskipir skutbílar tæpar fjórar milljónir. Þetta þótti okkur heldur dýr biti að kyngja.

Niðurstaðan varð því sú að kaupa Ford Focus Trend Collection, sjálfskiptan. Ég er tiltölulega ánægður með uppítökuverðið sem við fengum fyrir þann gamla. Nú er einungis eftir að láta taka úr honum handfrjálsa símabúnaðinn og útvarpstæki sem ræður við MP3-geisladiska.

31. ártíð Maos formanns

Í dag birtist í Morgunblaðinu viðtal Ásgeirs Sverrissonar við Jung Chang og eiginmann hennar, en þau hafa samið óhróðursrit um þann mann sem kallaður var Alþýðukeisarinn mikli, Mao Zedong. Bók þeirra, sem Guðmundur Magnússon, sagnfræðingur, hefur snúið á íslensku, rekur ævi Maos og meint illvirki hans, geðveiki, ofsóknarbrjálæði, valdagirnd, hrifningu á Stalín og margt fleira, sem verst getur talist í eðli nokkurs glæpamanns.

Í fyrrahaust var haldið málþing á vegum Asíuvers Íslands og Kínversk-íslenska menningarfélagsins um Kína á dögum Maos. Var þar fjallaða um ýmsa þætti í fari formannsins og sumt, sem þar var borið á borð, heldur ókræsilegt. Bar fyrirlesurum saman um að seinni hluti ævi Maos hefði um margt verið honum til lítils sóma, en ýmsir töldu sig kunna á því ákveðnar skýringar sem ekki verður farið út í hér.

Eitt bar flestum saman um. Bók þeirra Jungs Changs og eiginmann hennar bætir engu við um það sem þegar er vitað um Mao. Hins vegar eru ýmsar órökstuddar dylgjur í bókinni sem erfitt er að sanna og rýrir stórlega gildi hennar sem túverðugrar heimildar.

Jung Chang kom hingað til lands þegar Villtir svanir komu út, einhver leiðinlegasta bók sem ég hef lesið. Þá greindi hún fjölmiðlum frá því að hún væri með í undirbúningi ævisögu Maos þar sem hún ætlaði að sýna fram á að maðurinn hefði verið brjálað illmenni og fjöldamorðingi. Fræðimaður sem leggur af stað að semja fræðirit og gefur sér fyrirfram gefnar forsendur, getur vart talist trúverðugur. Miðað við Villta svani virðist þessi kona hafa haft ásamt fjölskyldu sinni gervallri einstakt lag á að komast upp á kant við allt og alla og skipti þá engu hverjir héldu um stjórnvölinn í Kína.

Ekki ætla ég að halda því fram að Mao hafi verið einhver engill. Hann var heldur enginn djöfull í mannsmynd. Hins vegar verður að skoða þróun hans í samhengi við kínverska sögu og þær hefðir sem kínverska þjóðin hefur orðið að glíma við. Kínverjum hefur enn ekki tekist til fulls að brjóta af sér fjötra margs konar áþjánar sem fylgdi keisaraveldinu. Valdatími Maos formanns var þó merk tilraun til þess.

Lengi lifi Hugsun Maos formanns!

Lengi lifi umræðan um Mao formann!

Vandi Grímseyinga leystur!

Í dag birtist í Morgunblaðinu afarvönduð úttekt Orra Páls Ormarssonar á vanda þeim sem upp er kominn vegna Grímseyjarferjunnar. Mig langar að benda á eina leið sem hægt er að fara til þess að greiða úr vanda Grímseyinga og slá þannig margar flugur í einu höggi:

1. Skipið, sem deilan stendur um verði selt úr landi í núverandi ástandi.

2. Skaftfellingur VE33 verði sóttur austur í Vík í Mýrdal og gerður upp. Skíra má hann Grímseying. Skipið er byggt í Danmörku 1918 úr eik og mér skilst að böndin séu tiltölulega ófúin.

Með því að gera Skaftfelling upp vinnst tvennt: Grímseyingar fá gott sjóskip sem getur enst í nokkra áratugi. Skaftfellingur þótti geyma afar vel fisk og þarf því engan kælibúnað til jafnstuttra siglinga og frá Grímsey til Dalvíkur.

Um leið verður bjargað menningarverðmætum. Þegar vel viðrað verður hægt að sigla undir seglum til Grímseyjar og mun það draga að fjölda ferðamanna. Jafnframt verður elsta skipi Íslendinga sem sérstaklega var smíðað til strandferða og enn er til, bjargað frá glötun.

Væntanlega þarf að halda Skaftfellingi við og verður því til vísir að því að bjarga frá glötun þekkingu á viðhaldi og smíði eikarskipa.

Endurbygging Skaftfellings kostar varla meira en 200 milljónir. Hann þjónaði Vestmannaeyingum í 40 ár og hlýtur að geta þjónað Grímseyingum í rúm 40 ár ef rétt er að málum staðið.

Skilaðu kærum kveðju til allra.

Bestu kveðjur,

Arnþórr

Atli Heimir snillingur!

Atli Heimir skánar ekkert með aldrinum.

Hann er sami vel menntaði, elskulegi og alvöruþrungni grallarinn og fyrir 39 árum þegar ég hitti hann fyrst, hann spilaði fyrir okkur vinsælasta lagið í Kína, Austrið er rautt sem ég þekkti mætavel en vissi ekki hvað hét, og fékk næstum taugaáfall af hrifningu.

Í kvöld hyllti hann Mozart á sinn sérstæða hátt. Hann fékk lánuð nokkur stef enkum úr Tyrkneska marsinum og skeytti síðan þessum bráðfyndnu athugasemdum frá sjálfum sér inn í miðhluta verksins. Hrein snilld! Dálítið skylt Hlýma, en unaðslega skemmtilegt! Ég táraðist af hlátri þegar verkinu lauk!

Ég held að fyrstu þrír tónarnir hafi fallið framan af verkinu í útsendingu Ríkisútvarpsins. Það hendir oft á Rás 1 að lágir tónar falli brátt, en svo er eins og útsendingin rífi sig upp og allt verði eins og ráð er fyrir gert.

Ekki verður um tónleika Sinfóníuhljómsveitar skrifað án þess að minnast á frábæra frammistöðu þeirra Einars Jóhannessonar og Ara Vilhjálmssonar, listamanna á heims mælikvarða. Gott þríeiki, þeir og Atli Heimir, sem eitt sinn var kallaður þorpstónskáldið í Flatey.

Til hamingju, öll þið sem stóðuð að þessum tónleikum.

Ný tækni verður heyrnarlausu fólki að liði

Þá er þriðja kynslóð farsíma komin á markað á Stór-Seltjarnarnessvæðinu og afhenti Síminn Samskiptamiðstöð heyrnarlausra 13 slíka síma í gær. Einnig var kynntur samningur á milli fyrirtækisins og Félags heyrnarlausra sem hefur í för með sér að heyrnarlausir félagsmenn (a.m.k.) fá slíka síma sér að kostnaðarlausu. Þá munu heyrnarlaus grunnskólabörn njóta sömu kjara.

Það er stórkostlegt hvernig tölvan getur rofið einangrun fólks, sé rétt á málum haldið. Þriðja kynslóð farsímanna er dæmi um slíkt, einnig tölvupósturinn. Hafi einhverjir hópar notið góðs af þessari tækni er það blint fólk og heyrnarlaust. Nú geta heyrnarlausir einstaklingar spjallað saman í síma með táknmáli. Þessi þriðja kynslóð opnar einnig leiðir þeim sem eru blindir. Staðsetningartækninni á eftir að fleygja stórkostlega fram og slíkir símar geta orðið þessum hópi að gagni. Þegar þriðja kynslóðin var kynnt á tækniráðstefnu fyrir nokkrum árum var m.a. minnst á að blindur notandi gæti verið me slíkan síma á sér. Ef hann villtist gæti hann hringt í kunningja sinn og sjónvarpað beint frá staðnum sem hann væri staddur á. Þannig yrði hægt að koma honum til aðstoðar. En án alls gamans opnar þessi tækni nýjar víddir sem fæstum munu kunnar enn sem komið er.

Mig langar, sem gamall áhugamaður um málefni heyrnarlauss fólks, til þess að óska því til hamingju með þessa tækni og vona að fleira gott fylgi á eftir. Um leið langar mig til að skora á nýju ríkisstjórnina að endurskoða nú 33. gr. tryggingalaganna og hætta að neyða atvinnuveitendur til þess að kaupa dýr hjálpartæki handa því starfsfólki, sem er fatlað og þeir vilja ráða til starfa. Þar á ríkisvaldið að hlaupa undir bagga. Núverandi túlkun tryggingalaganna er fjötur um fót þeirra sem eru blindir eða heyrnarlausir og vilja hasla sér völl á almennum vinnumarkaði. Þá eru hinar magvíslegu tekjutengingar afar óþægilegar og þess er vandlega gætt að halda fötluðu fólki, sem fær ekki stundað fulla vinnu, vel innan fátæktarmarka.

Ríkið á að hætta að leggja steina í götur þeirra fötluðu einstaklinga sem vilja vinna.