Íslendingar eru frumstæð þjóð

Þegar farið er yfir atburði síðustu daga vekur furðu að lög um heimild til að kyrrsetja eigur manna skyldu fyrst sett á Alþingi fyrir nokkrum vikum. Í aðdraganda búsáhaldarbyltingarinnar var meginkrafa fólksins sú að eignir auðmannna yrðu kyrrsettar. Hugsanlega hafa gjaldeyrishöftin að einhverju leyti verkað sem kyrrsetning. En flestir auðmenn höfðu þá þegar forðað fé sínu undan íslensku réttvísinni. Gunnlaugur A. Sigmundsson, faðir formanns Framsóknarflokksins var ekki sá eini sem fékk aðstoð bankanna til að svíkja fé undan skatti og koma því til Lúxemborgar. Það gerðu væntanlega fleiri.

Það er fleira sem vekur furðu. Ber þar hæst þá staðreynd að Íslendingar skyldu ekki hafa lögfest samkomulag um handtökur grunaðra sakamanna. Þótt Sigurður Einarsson sleppi að sinni undan íslenskri réttvísi herma aðrar heimildir að þess verði skammt að bíða að bresk yfirvöld hafi hendur í hári hans því að ýmsir þar í landi telja sig eiga talsvert vantalað við þennan ágæta mann.

Allur þessi vandræðagangur minnir mig nokkuð á vandræðaganginn í Kínverjum eftir að þeir opnuðu landið fyrir erlendum viðskiptum. Þá kom í ljós að viðskiptalöggjöfin var frumstæð og réð ekki við ýmislegt sem upp kom í samskiptum við aðrar þjóðir. Notfærðu ýmsir japanskir kaupsýslumenn sér þetta og mökuðu krókinn á kostnað kínverskrar alþýðu. Nefnd skulu tvö dæmi:

Japönsk bílaverksmiðja seldi fjölda gamalla leigubifreiða til Kína. Þær voru allar fyrir vinstrihandarumferð. Kínverjar gátu ekki skilað bílunum þviað þeir fengust með afslætti og voru greiddir út í hönd.

Annað japanskt fyrirtæki seldi Kínverjum olíuskip sem einnig voru greidd út í hönd. Skipin höfðu verið notuð til eiturefnaflutninga og voru farin að tærast. Þau urðu ónothæf eftir skamman tíma.

Þessar sögur og fleiri birti alþjóðaútvarpið í Beijing í upphafi 9. áratugarins og aðrar sagði mér japanskur piltur sem hafði dvalist við nám í Kína og kynnt sér kínverska viðskiptalöggjöf. Hann sagði ærið verk að vinna að nothæfri löggjöf í landinu þar sem lagaumhverfi væri allt hið frumstæðasta.

Hið sama er upp á teningnum hér á landi. Lagaumhverfi og reglugerðir eru frumstæðar á mörgum sviðum og taka ekki á ýmsum vandamálum sem upp kunna að koma í samskiptum manna. Ástæðan er m.a. sú að Sjálfstæðisflokkurinn lofsöng árum saman frelsið - óheft frelsi til orða og athafna- óheft frelsi sem leiddi af sér hagsæld, velsæld, auðlegð, framleiðni, auðsköpun o.s.vr. allri þjóðinni til heilla. Ekki mátti setja reglur um nokkurn skapaðan hlut og viðurlög áttu menn að forðast eins og heitan eldinn. Töldu sumir að rekja mætti þennan hugsunarhátt til óheftrs athafnafrelsis þjóðveldistímans - gullaldar íslensks lýðræðis - höfðingjaveldis goðanna

Í öðrum leiðara Morgunblaðsins í dag er jafnvel látið að því liggja að skilanefndir gömlu bankanna hafi látið ýmsa gjörninga fyrnast vegna tengsla við gjörningamennina. Kannski er þetta satt. Einnig geta þetta verið dylgjur en þær einkenna nú mjög skrif leiðarahöfunda(r) Morgunblaðsins og gerir leiðarana ekki jafntrúverðuga og þeir voru stundum áður. En hvað sem því líður, vondum leiðurum eða góðum hjá Mogganaum og meintri sviksemi og klíkuskap skilanefndarmanna þá fer ekki hjá því að Íslendingar rífi nú í hár sitt og skegg, nagi sig í handarbökin og borði á sér neglurnar í angist yfir því hve vanburðugt og frumstætt lagaumhverfið hér á landi er. Það er vart nema von. Íslendingar eru frumstæðir í hugsun. Meira um það síðar.