Alþjóðlegu matsfyrirtækin og efnahagshrunið

Í þættinum Assignment sem útvarpað er um þessar mundir á BBC, var eftir miðnætti umfjöllun um alþjóðlegu matsfyrirtækin Moodies og fleiri slík. Þar var því haldið fram að fyrirtækin ættu sinn þátt í því að bankahrunið mikla sem enginn sér fyrir endann á hófst.

Greint var frá því hvernig sölumenn þessara fyrirtækja hefðu verið þjálfaðir sérstaklega til þess að koma sér í mjúkinn hjá bankastofnunum og selja þeim einkunnagjöf. Þetta hefði gengið svo langt að þjóðríki hefðu jafnvel ánetjast þessum fyrirtækjum.

Moodies komst m.a. í þá stöðu að bankar og ríkisstjórnir óttuðust einkunnagjöf þess. Voru stærstu fjárfestingasjóðir og bankar Bandaríkjanna og fleiri ríkja reiðubúnir að greiða milljónir Bandaríkjadala fyrir hækkun einkunna fyrirtækisins enda voru hagsmunir milljóna manna í húfi. Þannig átti Moodies m.a. þátt í því að bankar og fjárfestingasjóðir, sem höfðu með höndum lán til húsnæðiskaupa, fengu iðulega hæstu einkunn þótt sitthvað væri bogið við starfsemi þeirra. Nefnd voru dæmi um að fólk hefði verið látið undirrita lánssamninga þar sem niðurstaðan væri helmingi hærri afborganir á mánuði en laun þess. Einstæð móðir lýsti því einhvern veginn þannig að samningar þessir væru tugir blaðsíðna. Sölufulltrúinn hefði blaðað hratt gegnum samninginn og sagt: "Skrifaðu hér, skrifaðu þarna undir, settu nafnið þitt þarna" o.s.frv.

Fulltrúi Moodies hélt því fram í þættinum að fyrirtækinu bæri ekki að meta hvað lægi að baki þeim gögnum sem kaupendur þjónustunnar legðu fram. Aðrir viðmælendur bentu á að vegna þjónustu matsfyrirtækjanna hefðu stjórnendur fjármálastofnana slakað á innra eftirliti og því hefði farið sem fór.

Matsfyrirtækin hafa haft örlög fjármálastofnana og heilla ríkja í höndum sér. Nú er mér spurn hvaða áhrif lánshæfiseinkunn Moodies og annarra fyrirtækja hafi haft á Ísland og stöðu þess. Getur verið að fyrirtækinu hafi einhvern tíma verið mútað eða það keypt til að lækka lánshæfiseinkunn landsins? Hver er trúverðugleiki slíkra lánshæfiseinkunna? Þá skal að vísu einnig rifjað upp að sumir Íslendingar báru brigður á trúverðugleika einkunanna.

Varð þjónusta fyrirtækjanna til þess að Íslendingar, svo sem viðskiptaráðherra fyrrverandi, sem enn er kominn í framboð, fjármálaráðherra, seðlabankastjórar og fjármálaeftirlitið sofnuðu á verðinum.

Spyr sá sem ekki veit.