Fyrsta atvinnuviðtalið

The American Foundation for the Blind sem vinnur að hagsmunamálum blindra og sjónskertra í Bandaríkjunum, hefur nýlega sent frá sér athyglisvert myndband um fyrsta atvinnuviðtalið:

http://www.afb.org/enews.asp

Þar er tekið á ýmsu sem skiptir máli í atvinnuviðtölum.

Gramsað í gömlu efni

Það er ekki beint skemmtilegt að vera einn heima í veðri eins og í dag, eyða tímanum í að skoða atvinnuauglýsingar, sækja um eitt starf og fá í raun tölvubréfið endursent. Það stóð bókstaflega ekkert í bréfinu nema textinn sem ég hafði sent áður ásamt viðhengi. Það hlýtur að þýða endursendingu. Það var of hvasst til þess að ég legði í gönguferð. Það er erfitt að hemja hvíta stafinn í svona miklu hvassviðri.

Alltaf líður samt tíminn og í gær og í dag hef ég verið að undirbúa væntanlega útvarpspistla mína í haust. Þeir verða einu sinni í viku. Ætla ég m.a. að leyfa hlustendum að heyra ýmis hljóðrit sem hafa verið gerð á vettvangi og með einföldum tækjabúnaði. Eigi einhver eitthvað skemmtilegt í fórum sínum sem hann langar til að útvarpa getur hann haft samband við mig og sjáum við þá hvað setur.

Það eru einkum snældur sem ég hef skoðað að undanförnu og minidiskar. Ég fann m.a. stórskemmtilegt hljóðrit frá æskulýðsmóti blindra á Langeland í Danmörku árið 1983, kínverska messu, gamlan útvarpsþátt frá BBC um Eyjagosið og sitthvað fleira. Verður rannsóknum á snældusafninu haldið áfram næstu daga.

Þetta æskulýðsmót var á margan hátt merkilegt og margt bar þar á góma. Til okkar kom kynlífsfræðingur og flutti erindi um kynlíf blindra og það hvernig þeir færu að því að komast í samband við hitt kynið. Var sú lýsing ekki alls kostar geðfelld.

Hann hélt því fram að svo virtist sem þeir römbuðu á þann fyrsta sem yrði á vegi þeirra, þegar þeir væru orðnir nógu drukknir og réðist framhaldið af því. Sagði hann að gæði skyndikynna og kynlífs blindra væru ekki hin sömu og á meðal hinna sjáandi.

Mörgum gramdist þessi málflutningur. syntu flestir þátttakendur út að stauragirðingu sem var skammt frá landi og héldu þar áfram umræðum í heitum sjónum og sjóðandi sólskini. Ekki veit ég hvort menn reyndu mikið fyrir sér á þessu æskulýðsmóti. Að minnsta kosti varð ég ekki var við það.

Aukin menntun kvenna vinnur ekki á kynbundnum launamun

“Kynbundinn launamunur er lögbrot þar sem hann segir okkur að það sé verið að greiða konum og körlum mismunandi laun fyrir sömu og sambærileg störf,” sagði Lilja Mósesdóttir, hagfræðingur, í samtali við Önnu Kristínu Jónsdóttur á Morgunvakt Ríkisútvarpsins í morgun.

Lilja sagði að kynbundinn launamunur væri ekki einungis brot á lögum um jafna stöðu karla og kvenna heldur dragi hann úr lífskjörum hér á landi; framleiðnin sé minni og hagvöxtur þá einnig þar sem slík mismunur ríkir.

Lilja segir að í ljós hafi komið að kynbundinn launamunur hjá hinu opinbera hér á landi sé nú 18% en sé um 10% í löndum sem Íslendingar vilja bera sig saman við. Telur hún ástæðurnar einkum tvær:

Launamunur er talsverður á milli opinberra stofnana. Nefnir hún sem dæmi að sýslumannsskrifstofur greiði skrifstofustjórum hærri laun ef þeir eru karlmenn.

Hún segir að ástæðan fyrir þessu sé sú að ríkið hafi kosið að skilgreina sig sem marga atvinuveitendur í stað eins atvinnurekanda.

Anna Kristín vakti athygli á að á hinum almenna vinnumarkaði virðist kynbundinn launamunur 12% í stað 18% hjá ríkinu og spurði hvort það stafaði af því að á hinum almenna launamarkaði hefðu verið teknir upp einstaklingsmiðaðir launasamningar.

Lilja Mósesdóttir sagði að ríkið hefði tekið upp svokallaða stofnanasamninga þar sem einstaklingar semdu við forstöðumenn um kaup og kjör. Karlmenn fengju yfirleitt meiri óunna yfirvinnu út úr slíkum samningum en á hinum almenna vinnumarkaði væri hún horfin. Telur Lilja eina skýringuna þá að laun hjá ríkinu séu orðin svo lág að karlar sætti sig ekki við þau og þess vegna fái þeir meiri óunna yfirvinnu.

Lilja telur að kynbundinn launamunur muni aukast. Menn kljást ennþá við vanmat á störfum kvenna. Þá fleyti meiri menntun kvenna þeim nú upp í stjórnunarstöður þar sem launamunur er mjög mikill og þess vegna dugi menntunin ekki til þess að rétta hlut kvenna.

Lilja segir að hægt sé að leysa þennan vanda en stjórnvöld hér á landi hafi ekki viljað grípa til þeirra ráða sem notuð hafi verið á Norðurlöndunum. Á 10. áratug síðustu aldar bjuggu menn þar til sérstaka launapotta til þess að hækka laun í hefðbundnum kvennastéttum. Þar sé nú kynbundinn launamunur hverfandi lítill nema í efstu þrepunum þar sem eru sérfræðingar og stjórnendur.

Lilja sagði einnig að fyrirtækin hefðu ekki sýnt nægilegan vilja til þess að leiðrétta þennan launamun. Nefndi hún þó sérstaklega Spron og Skýrr sem hefðu sýnt gott fordæmi, en þar væri launastefnan endurskoðuð til þess að koma í veg fyrir að kynbundinn launamunur myndaðist.

Eftir að hafa hlustað á þetta viðtal virðist auðvelt að álykta sem svo að nýja hugsun þurfi hér á landi til þess að jafna kjör kvenna og karla. Mér er því spurn hvaða áætlanir ríkisstjórnin hafi á prjónunum til þess að leiðrétta þessa stöðu.

Sú hugsun virðist ríkjandi á meðal of margra þingmanna að hinn frjálsi vilji eigi að rétta hlut manna hér á landi. Í flestum ríkjum heims hefur þurft sérstaka löggjöf með ákveðnum viðurlögum til þess að ráða bót á ríkjandi ástandi. Fjölmörg dæmi sýna að Íslendingar eru sem aðrar þjóðir og skilja ekki fyrr en skellur í tönnum.

Væri nú ekki ráð að stærstu fjöldahreyfingar landsins tækju sig nú til að reyndu að tryggja jafnan rétt kvenna, karla, fatlaðra sem ófatlaðra að þessu þjóðfélagi.

Hægt er að hlusta á viðtalið hér:

http://dagskra.ruv.is/streaming/ras1/?file=4418620/5

Gamla Rússagrýlan komin á kreik í Sjálfstæðisflokknum

Þegar kalda stríðið stóð sem hæst stóð Þjóðviljinn með Rússum hvernig sem á stóð og sparaði þá Morgunblaðið ekki að taka afstöðu með Bandaríkjunum og skipti þá litlu hvað á gekk. Kvað svo rammt að þessu að ýmsir, sem voru veilir á geði, kenndu rússum um hvaðeina sem miður fór. Einn tjáði mér til dæmis að þeir hefðu beint geislum að heimili sínu og því væri hann eins og raun bæri vitni.

Eftir atburðina í Georgíu hefur mörgum orðið ljóst að rússar láta ekki bjóða sér hvað sem er. Hér skal að vísu viðurkennt að viðbrögð þeirra voru býsna harkaleg og í engu samræmi við styrk Georgíumanna. Það afsakar þó ekki hegðun og tvískinnungshátt Bandaríkjamanna í þessum efnum sem hlaut að enda með einhvers konar uppgjöri rússa við nágrana sína.

Nú ætlar ríkisstjórnin að láta fylgjast grannt með Rússum og grípa til nauðsynlegra ráðstafana. Hvaða ráðstafana? Björn Bjarnason telur að Bandaríkjamenn hafi rokið héðan með her sinn að ófyrirsynju. Án þess að ég geti talist aðdáandi rússneskrar utanríkisstefnu verð ég að viðurkenna að mér hefur blöskrað yfirgangur Bandaríkjamanna og ásælni til valda í þeim heimshluta sem tilheyrði áður áhrifasvæði Sovétríkjanna. Segja má að Rússland hafi í raun verið umkringt ef hægt er að kveða svo að orði um ríki eins og rússland.

Kaldastríðsorðalag Geirs Haarde er ámóta sorglegt og yfirlýsing sú sem Geir Hallgrímsson gaf út í Moskvu árið 1977 þegar hann tjáði Rússum að Íslendingar myndu aldrei segja öðru ríki stríð á hendur. Nú hafa Íslendingar að vísu svikið þetta loforð með stuðningi sínum við innrásina í Írak. Ég held að ríkisstjórnin ætti að lægja deilur innan lands áður en hún hellir olíu á hina alþjóðlegu elda með jafnóvarlegu orðalagi og forsætisráðherra notaði í gær, laugardag.

Fréttaauki, Stjörnukíkir og Elísabet Indra

Ég hlustaði stundum á útvarpsþáttinn Stjörnukíki sem Elísabet Indra Ragnarsdóttir sá um á rás 1 í fyrra. Í dag hófst þátturinn að nýju.

Elísabet fylgdist með nokkrum börnum sem leituðuðu á vit ævintýra úti í Gróttu undir leiðsögn þeira Óskar Vilhjálmsdottur og Margrétar H. Blöndal. Efnistök hennar voru skemmtileg og hljóðumhverfið sannfærandi. Hreyfing barnanna naut sín vel enda voru þau á sífelldu iði eins og börnum er einum lagið.

Það lá við að hljóðhimnurnar dyttu úr mér þegar ég heyrði blessuð börhnin syngja lagið Fréttaauka við ljóð Ása í Bæ. Af frásögninni mátti skilja að einhvern tíma hefði verið sýndur við lagið leikþáttur eða dans þar sem efni ljóðsins var leikið. Það væri gaman að heyra meira um þetta. Þá sagði lítil hnáta, Vaka að nafni, frá því að lagi hefði einu sinni verið bannað vegna þess að það væri svo sorglegt. Þetta er einhver þjóðsaga. Það hefur aldrei verið bannað.

Lagið Fréttaauki hefur ekki komið út á hljómplötu árum saman í poppútsetningu. Árni Johnsen söng það síðast, en eitthvað mistókst honum millikaflinn. Popphljómsveit hefur hins vegar ekki flutt það í bráðum 30 ár.

Af söng barnanna að dæma virðist A-kafli lagsins vera tekinn að breytast, en hálftónana í lok hans ræður fólk yfirleitt ekki við. Merkir það víst að lagið sé orðið almenningseign.

Vilji einhver popptónlistarmaður gefa það út er honum það velkomið. Mælist ég þó til þess að farið verði rétt með laglínuna.

Vinnumálastofnun virðir ekki aðgengisstefnu ríkisstjórnarinnar að upplýsingasamfélaginu

Í dag ritaði ég forstjóra Vinnumálstofnunar, Gissuri Péturssyni, bréf um aðgengi að upplýsingum á vegum stofnunarinnar. Sumt á vef hennar er allsæmilegt en mjög skortir á um aðgengi að eyðublöðum o.fl.

Komdu sæll, Gissur.

Ég skrifaði þér í janúar 2007 vegna aðgengis að gögnum Vinnumálastofnunar á vefnum. Í bréfi mínu kemur m.a. fram að eyðublöð, sem birt eru á vefnum, eru óaðgengileg þeim sem þurfa að nýta sér skjálesara vegna sjónskerðingar.

Þú svaraðir skjótt og vel og tjáðir mér að unnið væri að úrbótum í þessum efnum. Síðan virðist fátt hafa gerst.

Eyðublöðin eru enn á því sniði að skjálesarar geta ekki eða illa lesið þau. Sjá m.a. umræðu á http://arnthorhelgason.blog.is þar sem tveir forritarar tjá sig um eyðublöðin.

Þá er útfyllingareyðublaðið, "Starfsumsókn" sem er á vef stofnunarinnar og ætlað er til þess að menn geti skráð sig í gagnagrunn hennar, einnig óaðgengilegt að nokkru leyti. Þar vantar raunar aðeins herslumuninn.

Á heimasíðunni er stérstök stilling fyrir sjónskerta. Ég skil ekki til hvers sú stilling er höfð á síðunni þegar efni, sem nauðsynlegt er að fylla út, er ekki aðgengilegt.

Ýmsir einstaklingar standa höllum fæti á vinnumarkaði vegna sjónskerðingar sinnar. Ríkisstjórn Íslands hefur sett fram skýra stefnu í aðgengi að upplýsingasamfélaginu sem ætla má að gildi fyrir allar ríkisstofnanir, sjá m.a. http://ut.is, en þar er m.a. krækjan "Aðgengi allra að vefnum" auk umfjöllunar um hönnun opinberra vefja. Vinnumálastofnun hefur ekki tekist að öllu leyti að framfylgja þeirri stefnu.

Hvers kyns tölvuvinnsla er eitt þeirra sviða sem blint fólk hefur haslað sér völl á erlendis en ekki nema að litlu leyti hérlendis. Þó hafa nokkrir einstaklingar nýtt sér þessa tækni með góðum árangri. Það skýtur skökku við, þegar þessir sömu einstaklingar segja atvinnuráðgjöfum stofnunarinnar að þeir geti nýtt sér tölvur til allrar almennrar vinnslu, þegar kemur í ljós að þeir geta ekki einu sinni fyllt út eyðublöð stofnunarinnar vegna þess að þau eru ranglega hönnuð. Hverju eiga þá atvinnuráðgjafarnir að trúa? Þarna veldur hönnunin fötlun sem kæmi ekki að sök ef umhverfið væri rétilega hannað.

Ég hef unnið að aðgengismálum fatlaðra í rúma tvo áratugi og mikil vakning hefur orðið að undanförnu hér á landi einkum hvað varðar vefaðgengi.

Hvernig stendur á því að Vinnumálastofnun daufheyrist við þeim ábendingum sem lagðar hafa verið fram?

Hefur verið gerð áætlun umhvenær þessum málum verði kippt í liðinn?

Tryggingastofnun ríkisins hefur nú bætt úr aðgengi að eyðublöðum á heimasíðu sinni svo að til fyrirmyndar er. Hið sama má segja um Ríkiskattstjóra, stjórnarráðið og ýmsar opinberar stofnanir.

Ég leyfi mér að birta þetta bréf á bloggsíðu minni og vænti svars frá þér hið fyrsta.

Virðingarfyllst,

Arnþór Helgason ***************************************************** Arnþór Helgason, Tjarnarbóli 14, 170 Seltjarnarnesi. Símar: 5611703, 8973766 Netfang: [e-mail] Pistlar: http://arnthor.helgason.blog.is

Ekki er allt sem sýnist

Vissulega ber að fagna því framtaki Blindrabókasafns Íslands að láta þýða þetta forrit á íslensku.

Í fréttinni er minnst á talgervilinn Röggu. Hann er enn ófullgerður. Röddin er brostin, hann kveður ekki rétt að einstökum bókstöfum og fjölmörg tákn hafa ekki verið skilgreind. Talgervillinn var ALDREI prófaður af notendum á meðan á þróun hans stóð.

Menntamálaráðuneytið hefði átt að sjá til þess að Ragga yrði betrumbætt um leið og ákveðið var að látahana fylgja lestrarforritinu. Hætt er við að flestir notendur gefist upp á að hlusta á hana vegna þess hvað röddin er óþjál. Það er enn hægt að laga.

Bót fyrir blinda og sjónskerta

Ótrúlegur kjánaskapur fjármálaráðherra

Nú hefur fjármálaráðherra stefnt ljósmæðrum fyrir félagsdóm vegna fjöldauppsagna. Ætlar þetta mál engan enda að taka?

Nú þegar kannanir sýna að launamunur karla og kvenna fer vaxandi ber brýna nauðsyn til að taka á þessum vanda. Það gerir fjármálaráðherra ekki með því að stefna ljósmæðrum fyrir dóm.

Dagur er upp kominn,

dynja hanafjaðrar.

Frekur er hver til fjörsins,

fjármálaráðherra.

Verður þú sjálfur barinn

ef berðu annan.

Ánægjulegar hádegisfréttir og atburðir morgunsins

Það var að mestu leyti gaman að hlusta á hádegisfréttirnar. Eyþór Þrastarson varð 8. í lokasundinu í 400 m skriðsundi austur í Beijing og á Landsspítalanum hafa fæðst 10-11 börn.

Í gamla daga var jafnan sagt frá síldveiðum í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins. Síðan kom þátturinn Auðlindin en nú er varla minnst á fiskveiðar.

Barnsfæðingar eru skemmtilegar fréttir. Ég legg því til að þær verði fastur liður hjá ríkisútvarpinu.

Í morgun fór ég að láta skrá mig atvinnulausan. Var þar slangur af fólki. Einhver hafði dreypt á kaupstaðardropum til þess að örva kjarkinn og lagði ilminn af íslensku brennivíni um allan salinn. Dapurlegt.

Ung kona, sem mér var vísað til, spurði mig í þaula um hitt og þetta. Benti hún mér á að skrá mig í upplýsingagrunn Vinnumálastofnunar og sagði mér hvernig mér bæri að standa að því. Þegar heim kom fann ég ekki krækjuna á heimasíðu Vinnumálastofnunar sem vísar á gagnagrunninn (skráningareyðublað held ég að hann heiti) og velti því fyrir mér hvort verið geti að krækjan sé mynd án alt-texta. Hef ég lagt fram fyrirspurn um þetta mál eftir að hafa leitað af mér allan grun.

Í janúar 2007 skrifaði ég Gissuri Péturssyni, forstjóra stofnunarinnar, og benti honum á að eitthvað þyrfti að gera til að bæta aðgengið. Mér sýnist næsta lítið hafa gerst síðan. Talsvert margar krækjur eru á síðunni sem skjálesarinn les eingöngu sem "link".

Ég hef áðursagt á þessum síðum að óaðgengilegt efni sé í raun mesta hindrun fólks í nútíma samfélagi til þess að njóta jafnréttis. Í raun fela óaðgengilegar heimasíður í sér mismunun. Sú mismunun er engu skárri en mismunun kynjanna.

Eyþór í úrslit

eyþór Þrastarson, sem keppir í flokki blindra á Ólympíuleikunum í Beijing, komst í úrslit í morgun og keppir aftur fyrir hádegi. Áfram Eyþór!