Er ástæða til bjartsýni?

Að undanförnu hafa borist fréttir sem auka mér bjartsýni um að ef til vill verði ráðist að rótum þess vanda sem nokkrir fjárglæframenn hafa komið þjóðinni í og þeir hreinlega klófestir. Skýrt hefur verið frá samstarfi íslenskra og breskra stjórnvalda og fleira hefur komið til.

Á sama tíma hafa nokkrir, sem almenningur kallar fjárglæframenn, riðið fram á ritvöllinn og kvartað undan umtali um sig. Hefur þar ýmislegt borið á góma. Ýjað hefur verið að því að heiðarleiki starfsmanna þeirra hafi verið vefengdur, einn stærði sig af að það hefði verið óeðlilegt að greiða tiltekna skuld, enn annar sagðist hafa það ágætt og hafa nóg fyrir sig og sína, þótt fyrirtæki hans skuldi hundruð milljóna og svo mætti lengi telja. Sameiginlegt einkenni þessara skrifa virðist vera firring, jafnvel alger firra.

Áhyggjur mínar jukust hins vegar nokkuð þegar ég hitti forystumann í litlu fyrirtæki sem hefur, starfa sinna vegna, átt mikil samskipti við menn sem reyndu allt til hinstu stundar að fjárfesta í fyrirtækjum sem höfðu hreinan skjöld og buðu of fjár fyrir. Þessi forráðamaður fyrirtækis, sem vildi ekki selja eign sína fyrir of fjár, hélt því fram að kunningjatengsl væru enn slík hér á landi að þeir, sem hefðu réttu samböndin innan bankanna, fengju nokkurn veginn það sem þeir vildu í bönkunum án tillits til eignastöðu eða skulda.

Sé þetta rétt blómstrar klíkuskapurinn sem aldrei fyrr og séra Jóni er gert hærra undir höfði en Jóni. Þótt séra Jón sé með allt niður um sig í fjármálum verður að halda honum og fyrirtæki hans gangandi vegna hagsmuna almennings og þess að hann þekkir einhvern sem kippir í réttu spottana á réttum tíma.

Vonandi eru þessar áhyggjur mínar ekki á rökum reistar og nýtt Ísland í augsýn.

Helguvíkurskammsýnin

Í síðustu viku lýstu talsmenn samtaka iðnaðarins því að einungis stóriðja gæti bjargað Íslendingum frá óförum og lögð var áhersla á að áformum um 360.000 tonna álver í Helguvík yrði hrint í framkvæmd.

Um sama leyti var því einnig lýst að tekist hefðu samningar við erlenda banka um að fjármagna álverið.

Andri Snær Magnason kom síðan fram í Ríkisútvarpi allra landsmanna í dag og hvatti fólk til að doka við og hugsa. Álver, sem á að framleiða 360.000 tonn af ái á ári þarf álíka mikla orku og kemur frá Kárahnjúkavirkjun, stærstu virkjun sem Íslendingar hafa reist. Álverið í Helguvík virðist þurfa alla virkjanlega orku á Reykjanesi og um sunnanvert landið.

Hið sama er upp á teningnum vegna álversins á Bakka við Húsavík, en minni álver en 360.000 smálestir eru nú vart talin borga sig.

Mér er tjáð að álverið í Helguvík útvegi 400 manns störf. Afleidd störf verða væntanlega varla í sama hlutfalli og fyrir austan enda er þjónusta á sunnanverðu landinu mun þróaðri og fjölbreyttari en þar.

Miðað við þá mannfæð sem fær störf í væntanlegu álveri eða álverum hljóta menn að spyrja sig til hvers eigi að ráðstafa orkunni í landinu? Á að gera Ísland að álveraeyðimörk þar sem séð verður til þess að öll endurnýjanleg orka fari til álversframleiðslu í stað þess að laða hingað fjölbreyttan þekkingariðnað eða iðnað sem er smærri í sniðum, útvegar fleira fólki atvinnu og nýtir betur hugvit fólks.

Það verður að stöðva þessa hringavitleysu sem er að verða í Helguvík. Til þess duga hvorki skemmdarverk né blótsyrði. Til þess dugar einungis hugarflug og vilji til að skapa í stað þess að tapa.

Nú þegar kreppir að bitnar það einna helst á fötluðu fólki og öðrum sem hafa lágar tekjur. Nú þegar kreppir að dettur stjórnvöldum fátt annað í hug en að eyða orku landsins í einhæfa stóriðju.

Í fyrra efndi Björk Guðmundsdóttir til merkilegrar umræðu um nýsköpun. Hvar eru nú allar hugmyndirnar? Til hvers var stofnað til umræðunnar? Hlustuðu hvorki fjárfestar, stjórnvöld né forystumenn atvinnulífsins?

Erfðir og ættatengsl

Í Fréttablaðinu er greint frá því að nýr gagnagrunnur hafi litið dagsins ljós. Fæst hann einkum við tengsl fólks í viðskiptalífinu. Segir höfundur grunnsins að með honum megi sjá ótrúleg vensl manna sem stýrðu íslensku útrásinni og sáu um að hirða fé af almennum skattborgurum.

Fyrir nokkru hitti ég glöggan Þingeying sem velti fyrir sér ýmsu sem tengist bankahruninu. Hélt hann því fram að rætur útrásarinnar megi rekja allt aftur til fyrri heimsstyrjaldarinnar en þá höfðu nokkrir Íslendingar einstakt lag á því að maka krókinn. Hann sagðist reyndar telja að undirrótin lægi í tengslum langt aftur í aldir og vildi vekja athygli ættfræðinga á þessu.

Ýmsir telja sig reyndar vita að ýmislegt gangi í erfðir, óeðli sem atgervi. Taldi Þingeyingurinn unnt að komast að hinu sanna í málinu því að sömu ættirnar hefðu setið meira og minna að kjötkötlunum hér á landi öldum saman.

Þetta minnti mig á eitt af síðustu samtölum mínum við dr. Björn Þorsteinsson, prófessor. Hann velti því fyrir sér hvar menningar- og bókmenntakjarninn hefði legið í ættum hér á landi á miðöldum. Fannst honum nauðsynlegt að það yrði rannsakað til hlítar. Það gæti varpað algerlega nýju ljósi á tilurð Íslendingasagna. Hið sama má segja um vangaveltur Þingeyingsins. Með því að rannsaka til hlítar ættir nokkurra atgervismanna væri ef til vill hægt að finna tengsl sem vörpuðu ljósi á það sem gerst hefur að undanförnu.

Plastmeingunin ógnar lífríki jarðar

fyrir nokkrum dögum komu vísindamenn úr leiðangri meðfram ströndum Kaliforníu. Leiðangurinn stóð í þrjár vikur og könnuðu leiðangursmenn plastmeingun í sjónum.

Samkvæmt frásögn BBC leið varla sú míúta að ekki væri siglt framhjá einhvers konar plasti, brúsum, pokum, tannburstum, umbúðum og nælon-netum, sem sjómenn hafa löngum kallað drauganet. Netin fanga hvað eina, dautt og lifandi. Þau flækjast saman og mynda einhvers konar grundvöll fyrir stórum og smáum eyjum sem myndaðar eru úr sorpi.

Viðjmælandi útvarpsins sagði að plastmeingunin ógnaði lífríki hafanna og aðkallandi væri að rannsaka hvort plastefni væru farin að hafa áhrif á fæðu fólks því að greinilegt sé að ýmsir fiskar gæði sér á því. Taldi viðmælandinn nauðsynlegt að hefja hið fyrsta hreinsun hafanna. Hvort það sé vinnandi vegur er svo önnur saga.

Tekið skal fram að undirritaður skrifar ei í meingun til þess að leggja áherslu á meinsemi hennar.

Hverjir þvældust fyrir?

Það er athyglisvert að nærri jafnmargir töldu að Íslendingar sköðuðust á að samþykkja ekki ríkisábyrgðina og voru á móti henni. Þá er ástæða til að staldra við þá staðreynd að andstaða þeirra var mest sem höfðu ekki kynnt sér samninginn og frumvarpið.

Það er erfitt að bera saman Icesave-samningana og fjölmiðlafrumvarpið sæla. Það fer stundum svo, að þeir sem verða undir og forsetinn hlýðir ekki, ganga af göflunum. Þannig var þetta með aðildina að EES sem Vigdís staðfestii og þannig verður þetta núna. Það er eins og um ræðan hér á landi komist ekki upp úr þessu fari og lýðræðið taki ekki mið að samræðustjórnmálum heldur rifrildi eða hótunum. Þar gaspra þeir yfirleitt hæst sem minnst hafa kynnt sér þau gögn sem liggja til grundvallar

Það hefur margsinnis verið bent á það á þessum síðum að 26. gr stjórnarskrárinnar dugi hvergi til þess að tryggja þjóðaratkvæðagreiðslur um tiltekin mál. Hins vegar mega leiðara- og staksteinahöfundar Morgunblaðsins auk reiðra og tapsára andstæðinga Icesave minnast þess hverjir komu í veg fyrir að hægt yrði að samþykkja nauðsynlegar tillögur um breytingar á stjórnarskránni síðastliðinn vetur. Eftir að Sjálfstæðisflokkurinn hraktist frá kjötkötlum stjórnarráðsins breyttist hann í lýðskrumsflokk.

Bloggheimar loga vegna ákvörðunar forsetans