Arnþór Helgason

Er gamla Rússagrýlan komin á stjá í ríkissjónvarpinu?

Frásögn sjónvarpsins um að 40 ár væru liðin frá innnrásinni í Tékkóslóvakíu var fréttamaninum til skammar nema sjónvarpið gerbreyti orðalagi sínu.

Í fréttinni var talað um Sovétríkin og leppríki þeirra. Af hverju er aldrei talað um Bandaríkjamenn og leppríki þeirra í Írak, Afghanistan og víðar þar sem Bandaríkjamenn hafa troðið öðrum um tær? Hverjir voru leppar hverra þegar hin staðföstu ríki réðust á Írak? Og getur verið að Bandaríkjamenn séu síðan leppar Ísraelsmanna við óhæfuverk þeirra í Palestínu eða ætla þeir að nota Ísraelsríki sem lepp sinn þegar ráðast þarf á Írak?

Getur sjónvarpið þá ekki tekið upp gamla kommúnistaorðfærið og talað um leppa heimsvaldasinna?

Í einfeldni minni hélt ég að menn hefðu lagt af jafnheimskulegar fréttaskýringar og þá sem sjónvarpið bauð landslýð.

Það er gott að vita að það eru ekki bandamenn Íslendinga sem ætla að skemmta sér við loftferðaræfingar í lofthelginni heldur leppar bandarískra heimsvaldasinna. Og áður en ég fer að skrifa eins og versti afturhaldsseggur og ausa úr mér öllum þeim gífuryrðum og ónotum sem menn kunnu á 7. og 8. áratugnum er best að ég hætti. Það er nóg að sjónvarpið verði sér til skammar.

Innrásin í Tjekkóslóvakíu

Sumir atburðir setja svo mark sitt á þá sem heyrðu af þeim að þeir muna hvar þeir voru þegar fréttin birtist.

Þann 20. ágúst 1968 fórum við Gísli með móður okkar frá Vestmannaeyjum í hringferð með Esju gömlu. Austan bræla var og þungbúið. Skipið steypti stömpum og urðum við öll sjóveik.

Morguninn eftir, þegar skipið sigldi inn á Stöðvarfjörð, skreiddumst við upp í matsal að fá okkur morgunverð. Innrásin í Tékkóslóvakíu var fyrsta frétt Ríkisútvarpsins.

Í landsprófi spjölluðum við talsvert um það sem átti sér stað þar eystra um veturinn og fylgdumst spennt með umbótatilraununum á meðan vorið í Prag gekk í garð. Þær voru kæfðar og vonbrigðin urðu mikil.

Þarna sýndu Sovétríkin grímulausa hörku og miskunnarleysi eins og flest stórveldi gera gagnvart smáum nágrönnum og leppríkjum. Allir mótmæltu, jafnt vinstri sem hægrimenn.

Síðar brá svo við að Rússar héldu inn í Afghanistan og frömdu þar mikil hermdarverk. Um svipað leyti tóku Bandaríkjamenn til í sínum bakgarði og réðust inn í snáríki Mið-Ameríku. Því mótmæltu vinstrisinnar en minntust ekki einu orði á framferði rússa í Afghanistan.

Ég lærði eitt af þessu: aldrei skaltu treysta erlendu stórveldi. Ég lærði líka að fæst smáríki komast upp með neinn moreyk.

Þetta skulu Íslendingar vita og muna að stórveldin auðmýkja þá mest sem treysta þeim best.