Arnþór Helgason

Peningarnir sem gufuðu upp

Fróðlegt var að hlusta á viðtal við Andrés Magnússon, lækni, í Speglinum í gær. Hann ásamt ýmsum öðrum hafa greint hvernig íslenska útrásarundrið varð til og fleiri slík undur.

Menn fengu fé að láni á lágum vöxtum og lánuðu það öðrum með hærri vöxtum. Þá var féð aftur lánað enn öðrum og þá í löndum þar sem vextir voru enn hærri, kannski var bara um eitt land að ræða í seinna tilvikinu. Afraksturinn var notaður til að kaupa hlut í fyrirtækjum og þess jafnvel vænst að arðurinn af rekstri hlutafélaganna stæði undir afborgunum lána sem einnig voru tekin til að fjármagna kaupin.

Síðan var nafnverð hlutabréfanna skrúfað upp með ýmsu móti og keypt hlutabréf í enn öðrum félögum og greitt með hutabréfum. Að lokum var svo komið að megineign sumra félaga voru hlutabréf í bönkum og menn áttu í raun hlut í sjálfum sér vítt og breitt um sviðið.

Eignatengsl íslenskra auðmanna og fyrirtækja eru eins og einn allsherjar köngulóarvefur. Jón Gerald Söllenberger hringdi til mín í sumar og tjáði mér að Baugur væri með svo mikil tengsl um allt íslenska lánakerfið að riðaði hann til falls myndi ýmislegt annað fara líka. Og lenti Landsbankinn í vandræðum syrti einnig í álinn hjá Baugi. Sömu tengsl væru einnig við Glitni.

Frásögn Jóns var hreint ævintýri líkust. Ég gat þó ekki betur séð, eftir að hafa ráðfært mig við reyndan fjárfesti, að hann hefði rétt fyrir sér.

Svona var þetta líka á Sturlungaöld. Þar voru tengslin styrkt með ýmsu móti og svo hefur verið gert að undanförnu eins og jafnvel mætustu hjónabönd sanna.

Ég ætla reyna á næstu dögum að láta mér detta í hug eitthvað annað að skrifa um en hagfræði, fjármál og kreppu.

Flokkur: Stjórnmál og samfélag | 16.10.2008 | 07:49 | Facebook