Helguvíkurskammsýnin

Í síðustu viku lýstu talsmenn samtaka iðnaðarins því að einungis stóriðja gæti bjargað Íslendingum frá óförum og lögð var áhersla á að áformum um 360.000 tonna álver í Helguvík yrði hrint í framkvæmd.

Um sama leyti var því einnig lýst að tekist hefðu samningar við erlenda banka um að fjármagna álverið.

Andri Snær Magnason kom síðan fram í Ríkisútvarpi allra landsmanna í dag og hvatti fólk til að doka við og hugsa. Álver, sem á að framleiða 360.000 tonn af ái á ári þarf álíka mikla orku og kemur frá Kárahnjúkavirkjun, stærstu virkjun sem Íslendingar hafa reist. Álverið í Helguvík virðist þurfa alla virkjanlega orku á Reykjanesi og um sunnanvert landið.

Hið sama er upp á teningnum vegna álversins á Bakka við Húsavík, en minni álver en 360.000 smálestir eru nú vart talin borga sig.

Mér er tjáð að álverið í Helguvík útvegi 400 manns störf. Afleidd störf verða væntanlega varla í sama hlutfalli og fyrir austan enda er þjónusta á sunnanverðu landinu mun þróaðri og fjölbreyttari en þar.

Miðað við þá mannfæð sem fær störf í væntanlegu álveri eða álverum hljóta menn að spyrja sig til hvers eigi að ráðstafa orkunni í landinu? Á að gera Ísland að álveraeyðimörk þar sem séð verður til þess að öll endurnýjanleg orka fari til álversframleiðslu í stað þess að laða hingað fjölbreyttan þekkingariðnað eða iðnað sem er smærri í sniðum, útvegar fleira fólki atvinnu og nýtir betur hugvit fólks.

Það verður að stöðva þessa hringavitleysu sem er að verða í Helguvík. Til þess duga hvorki skemmdarverk né blótsyrði. Til þess dugar einungis hugarflug og vilji til að skapa í stað þess að tapa.

Nú þegar kreppir að bitnar það einna helst á fötluðu fólki og öðrum sem hafa lágar tekjur. Nú þegar kreppir að dettur stjórnvöldum fátt annað í hug en að eyða orku landsins í einhæfa stóriðju.

Í fyrra efndi Björk Guðmundsdóttir til merkilegrar umræðu um nýsköpun. Hvar eru nú allar hugmyndirnar? Til hvers var stofnað til umræðunnar? Hlustuðu hvorki fjárfestar, stjórnvöld né forystumenn atvinnulífsins?

Athugasemdir

[Jóhann Elíasson, 13.9.2009 kl. 21:15]

Síðan hvenær veit Andir Snær Magnason eitthvað um álver?  Þetta er eitthvað það almesta bull sem ég hef nokkurn tíma lesið og hef ég lesið marga þvæluna gegnum tíðina.

[Rauða Ljónið, 14.9.2009 kl. 16:16]

Að draga Andra Snæ Magnason upp á dekk til að gefa einhliða komment um orkumál? Hann skrifaði jú “Draumalandið” þar sem eru ekki færri en 30 staðreyndavillur, vafasamar ályktanir af réttum forsendum og hreinn skáldskapur prýða það ágæta skáldverk.

Hér eru nokkrar.                                               

Hátt í sex þúsund störf er í Ál og orkufrekum iðnaði.
Þetta kemur fram í svari iðnaðarráðherra við fyrirspurn.
Áliðnaður skilar þjóðarbúinu um 80 milljarða árlega í gjaldeyrir.
Veltan er um 190 milljarðar til 200 miljarðar.                                               Laun vertakar hann talar um 2. miljarða er um 19 milljarðar.                      Áliðnaður er flokkaður sem þekkingariðnaður.

Til að framleiða 1 tonn af áli þarf 1.3 til 1.4 mw 360 þúsin tonna álvar þarf því um 500mw ekki 700mw
Fastir starfsmenn í járnblendiverksmiðjunni á Grundartanga og þremur álverum og á Íslandi eru tæplega 1600, þar af um 270 með háskólamenntun. Afleidd störf vegna þessara fjögurra verksmiðja eru talin vera um 3.100. Þetta kemur fram í svari iðnaðarráðherra við fyrirspurn.
Össur hf. og Marel hf. eru á meðal best þekktu iðnfyrirtækja landsins og eru bæði á hlutabréfamarkaði. Þessi félög eru í rekstri sem talinn er áhættumeiri en rekstur Landsvirkjunar. Arðsemi eigin fjár í þessum félögum ætti því að vera umtalsvert hærri en hjá Landsvirkjun. Svo er þó ekki eins og sjá má í töflunni að neðan sem unnin er úr ársreikningum Landsvirkjunar og þessara félaga. Skýrsla Sjónarrandar sýnir arðsemi orkufyrirtækja í Evrópu aðeins til 2007 og því er látið staðar numið þar.   2003 2004 2005 2006 2007 Meðaltal
Landsvirkjun 4,00% 14,00% 11,00% 6,00% 29,00% 13,00%
Marel 17,00% 31,00% 18,00% 0,00% 4,00% 14,00%
Össur 11,00% 31,00% 15,00% 3,00% 4,00% 13,00%
Orkufyrirtæki í USA* 11,00% 10,00% 9,00% 10,00% 11,00% 10,00%
Orkufyrirtæki í Evrópu* 11,00% 12,00% 12,00% 15,00% 15,00% 13,00%

Eins og sjá má er meðalarðsemi eigin fjár fyrirtækjanna svipuð á þessu tímabili og arðsemi Landsvirkjunar sambærileg við arðsemi orkufyrirtækja í Evrópu og Bandaríkjunum.
Þess ber að geta að ef bætt er við árinu 2008 lækkar meðalarðsemi Landsvirkjunar nokkuð en snörp lækkun álverðs kom illa við afkomu fyrirtækisins á liðnu ári. Álverð hefur nú hækkað verulega á nýjan leik sem eykur aftur arðsemi fyrirtækisins.
Útflutningsverðmæti áls mun í fyrsta sinn fara fram úr verðmæti útfluttra sjávarafurða á þessu ári samkvæmt útreikningum greiningardeildar Þjóðhagsstofnunar Háskólans og úttektar núverandi ríkisstjórnar og  á vef Samorku, Samtaka orku- og veitufyrirtækja.