Ýmsir rekast illa í flokki

Formaður Frjálslynda flokksins á ekki sjö dagana sæla. Fyrst gekk Kristinn Gunnarsson í flokkinn og síðan var Jón Magnússon kjörinn á þing fyrir sama flokk. Hvorugur þeirra rekst vel í flokki.

Kristinn getur ekki verið þekktur fyrir að hlíta lýðræðislegri niðurstöðu atkvæðagreiðslu þingflokksins einkum vegna þess að formaðurinn skipti um skoðun og fór ekki að hans ráðum.

Kristinn segist ennþá vera í Frjálslynda flokknum. Hvert ætli leiðin liggi næst? Einungis virðast tveir kostir fyrir hendi: Samfylkingin eða Vinstri-grænir. Hann ætti að vera á heimavelli í báðum flokkunum innan um gamla allaballa.

Varla fer Kristinn að velgja sjálfstæðismönnumundir uggum með því að sækja um inngöngu í flokkinn?

Einn kostur er þó ónefndur. Kristinn gæti stofnað einkaflokk á Alþingi. Þá yrði hann bæði formaður flokks og þingflokks.

Kristinn undrast ákvörðun formannsins

Ég eignast 240.000 í Glitni

Glitnir er arftaki Útvegsbankans sem eiginlega var arftaki Íslandsbanka.

Íslandsbanki var stofnaður árið 1904 með erlendu hlutafé og jók hann mjög framboð lánsfjár hér á landi. Starfsemi hans var löngum þyrnir í augum íslenskra þjóðernissinna og bankastjóra Landsbankans sem töldu hann danskan og mæltu honum ýmislegt til foráttu.

Í aðdraganda kreppunnar miklu hér á landi haustið 1929 kom upp svipuð staða og nú, að Íslandsbanki fékk ekki lausafé að láni. Ein ástæðan er mér tjáð að hafi verið sú að íslenska ríkið gat hvorki né vildiganga í ábyrgð fyrir bankann. Landsbankinn var þá einnig seðlabanki en var um leið viðskiptabanki og þar á bæ hörmuðu menn lítt afdrif Íslandsbanka.

Mér hefur einnig verið sagt að kreppan hafi varað mun lnengur hér á landi en annars staðar vegna þess að það skorti mjög lánsfé handa atvinnuvegunum.

Nú hef ég ásamt öðrum Íslendingum komið Glitni til hjálpar og eignast 240.000 kr a.m.k. í bankanum á núverandi gengi. Þessir atburðir sýna svo að ekki verður um villst hvað 600 milljón Evrur eru í raun lítið fé. Hvað gerist ef Kaupþing og jafnvel Landsbankinn lenda í svipuðum hremmingum?

Er darraðardansinn hafinn og hvað gerist í fyrramálið?

Það voru heldur ónotalegar fréttir ríkisfjölmiðlanna af viðræðum Geirs Haarde og bankastjóra Seðlabankans í dag og í gær. Minna þær óþægilega á frásagnir af því sem gerðist áður en gamli Íslandsbanki fór á hausinn.

Nú er gengið farið að hrapa svo hratt að sumir telja að brátt líði að ögurstundu fyrir einhverja bankana og fyrirtæki í landinu. Ég er ekki hagfræðingur og kann ekki almennilega á þessi spávísindi. En þegar forsætis- og fjármálaráðherra ásamt fleirum sitja fundi eins og þá sem haldnir hafa verið um helgina er eitthvað meira en lítið að.

Ekki kæmi mér á óvart þótt krónan lækkaði verulega á morgun. Ég vildi þó óska að svo yrði ekki. Lífeyrisþegar og láglaunafólk fer einna verst út úr því sem nú er á seiði.

Óheilindi í garð ljósmæðra

Þegar ljósmæður börðust fyrir rétti sínum sem fólst m.a. í því að þær fengju sambærileg laun og aðrir heilbrigðisstarfsmenn sem höfðu svipaða menntun, stóð ekki á stuðnigsyfirlýsingum hvaðanæva að. Læknar, hjúkrunarfræðingar og ýmis verkalýðsfélög lýstu yfir stuðningi við þær og þjóðin virtist sammála um að kröfur þeirra væru réttmætar.

Nú þegar gengið hefur fallið og kjarasamningar virðast ekki standast, vísa sumir forkólfar launamanna til samninganna við ljósmæður sem fyrirmyndar. Þetta gera læknar einnig.

Þegar miðað er við þá stöðu sem ljósmæður voru í áður en samningar náðust verður ekki sagt annað en að um mikil óheilindi sumra leiðtoga launamanna sé að ræða. Ljósmæður náðu nokkru fram því að menn vildu rétta hlut þeirra gagnvart læknum og fleiri háskólastéttum. Því verður ekki séð að læknar þurfi að rétta hlut sinn gagnvart ljósmæðrum.

Minningar úr MR

Hinn 27. september 1968 verður mér lengi minnisstæður. Þann dag var Menntaskólinn í Reykjavík settur og hófum við tvíburarnir þá nám við þessa merku menntastofnun.

Við höfðum lokið landsprófi þá um vorið og vorum af einhverjum ástæðum ákveðnir í að stunda nám við MR. Faðir okkar, Helgi Benediktsson, hafði samband við Einar Magnússon, rektor, og tókst með þeim góð vinátta, svo góð reyndar að Einar hringdi til hans eitt sinn heitvondur vegna þess að ungur piltur frá Vestmannaeyjum hafði skrifað honum og tjáð honum að hann gæti því miður ekki hafið nám við MR sökum fátæktar. Sagðist pabbi undrast þetta mjög, þegar hann heyrði hver pilturinn var, því að hann vissi ekki betur en hann hefði skráð sig í annan skóla. Varð Einar þá æfur og sagðist hafa farið í menntamálaráðuneytið og farið mikinn yfir því að ekki skyldu vera til úrræði til að styrkja fátæka námsmenn utan af landi.

Einar Magnússon velti því fyrir sér hvort hag okkar væri e.t.v. betur borgið í Menntaskólanum v. Hamrahlíð og bauðst til að hafa samband við Guðmund Arnlaugsson, rektor. En úr varð að við völdum MR og sátum þar við okkar keip.

Einar var rektor fyrri tvö ár okkar í skólanum en síðan tók Guðni Guðmundsson við. Var samband okkar við þá rektorana jafnan gott og Einar reyndist okkur sannast sagna hinn mesti haukur í horni.

Það olli okkur talsverðum vandræðum að kennarar áttu erfitt með að ákveða þá námsskrá sem farið skyldi eftir um veturinn. Var þetta mjög bagalegt því að skrifa þurfti það allt á blindraletur eða lesa inn á segulband. Þá var einungis einn blindrakennari starfandi hér á landi, Einar Halldórsson. Tók hann að sér að skrifa það sem skrifa þurfti af sérhæfðu námsefni, en ég sá um það sem vinna mátti af segulböndum. Þegar skólinn hófst um haustið kom í ljós að við einar höfðum unnið sumt fyrir gýg og má nærri geta hver óþægindi það hafði í för með sér. En gott fólk brást við og las sumt af því inn á segulband. Mér er enn minnisstæður fundur í Framtíðinni, málfundafélagi MR, þar sem þessi mál bar á góma. Kom til snarpra orðaskipta milli okkar tvíburanna og nemenda annars vegar og einhverra kennara hins vegar sem hreinlega skildu ekki um hvað málið snerist. En upp úr því færðust hlutir heldur til betri vegar.

Við bræður urðum fyrir miklu áfalli í nóvember þá um haustið þegar Einar Halldórsson lést. Enn brást gott fólk við og kom okkur til aðstoðar. Kristín Jónsdóttir, eiginkona Björns Sigfússonar, háskólabókavarðar, hafði skrifað námsefni handa blindu fólki 20 árum áður og rifjaði nú upp kunnáttu sína. Skrifaði hún þá þýsku sem við þurftum á að halda á meðan á menntaskólanámi stóð.

sumarið 1969 var keypt hingað til lands IBM-rafmagnsritvél með blindraletursstöfum í stað venjulegra bókastafa. Var henni breytt fyrir íslenskt blindraletur. Tók Helga Eysteinsdóttir, núverandi formaður Blindravinafélags Íslands, að sér að skrifa námsefni með vélinni. Tókst það ótrúlega vel. Skrifaði hún eftir það mestallt efni sem við þurftum: frönsku, latínu, ensku að mestu leyti, stærðfræði o.s.frv. Var Helga ótrúlega afkastamikil enda skrifa menn mun hraðar með rafmagnsritvél en gamaldags blindraletursritvél sem hafði lítið breyst frá því á 4. áratugnum. Kristín hélt áfram að skrifa þýskuna og Jolee Crane ensku. Rétt er að geta þess að Björn Sigfússon, eiginmaður hennar, las einnig gríðarlega mikið fyrir okkur auk systur okkar og mágs.

Þetta var í fyrsta sinn sem blindir eða verulega sjónskertir nemendur hófu nám á menntaskólastigi hér á landi. Kennarar við MR brugðust afar vel við og vildu í raun allt fyrir okkur gera. Held ég, þegar horft er aftur til þessara ára, að við höfum í raun þegið miklu minni aðstoð en ástæða var til.

Allt blessaðist þetta og við lukum stúdentsprófi fjórum árum síðar ásamt jafnöldrum okkar.

Óþarflega oft heyrði ég okkur bræðrum hrósað á þessum tímum fyrir eitthvað sem okkur þótti óþarft og einatt ollu viðhorf og aðdáun okkur óþægindum. Það gladdi mig því mjög þegar gamall heimilisvinur, Oddtsteinn Friðriksson, sagðist oft hafa heyrt fólk dást að því hvernig ég færi að. “En segðu mér eitt, Arnþór minn. Er þetta nokkuð erfiðara hjá þér en öðrum?”

Svaraði ég því til að hann hefði svo sannarlega hitt naglann á höfuðið.

Á þessum 40 árum sem liðin eru hefur heimurinn tekið stakkaskiptum. Tölvur eru komnar til sögunnar sem leysa margan vanda en þó ekki allan. Blindrabókasafn Íslands er orðin öflug Námsgagnastofnun og allur stuðningur meiri en áður.

Viðhorfin hafa einnig breyst. Þó finnst mér ríkja ótrúlega mikil vanþekking á raunverulegri getu blindra. Vanþekkingin veldur og því að fötlun fólks er aukin með ýmsum aðgerðum sem framdar eru í hugsunarleysi og valda því að hindranir eru lagðar í götu þeirra sem eru fatlaðir. Skortir mjög á að á þeim málum sé tekið í íslenskri löggjöf.

Ég lít til þessara ára í MR með mikilli ánægju og þakklæti fyrir samskipti við skólafélaga og kennara.

Verðskulduð viðurkenning

Örnólfur Thorlacius er einstakur fræðari og heiðursmaður. Hann hefur ekki einungis lagt sig í líma við að fræða almenning heldur hefur hann einnig skemmt fólki með þýðingum sínum og umfjöllun um hvers kyns efni sem eru á mörkum skemmtunar og vísinda. Fyrst man ég eftir að hafa heyrt Örnólf í útvarpi þegar hann las vísindaskáldsögu um mikið ský sem nálgaðist jörðina. Í sögunni var fjallað um viðbrögð mannkynsins og lýst margs konar tækni sem menn héldu að myndi þróast. Skýið var í raun gríðarlega umfangsmikil vitsmunavera sem jarðarbúar þurftu að ná sambandi við og það tókst.

Örnólfur hefur sýnt og sannað að hægt er að beita íslenskri tungu til að fjalla um hvað eina sem fjallað er um. Nýyrði sem hann hefur smíðað eru bæði þjál og auðskilin. Verðskuldar hann því svo sannarlega þennan heiður.

Enn heldur Örnólfur áfram að fræða fólk og skemmta með visku sinni og fróðleik. Haldi hann því sem lengst áfram.

Örnólfur Thorlacius fær viðurkenningu fyrir vísindastörf

Vefvarp Ríkisútvarpsins - betur má ef duga skal

Eftir að Ríkisútvarpið tók við umsjón eigin vefvarps af Símanum hefur þjónustan batnað nokkuð.

Þegar tækniupplýsingar eru athugaðar sést að útsendingin er einungis á 64 kb sem er ásættanlegt fyrir einómsútsendingar en ekki víðóm. Þá eru lágmarksgæði talin a.m.k. 128 k, í minnsta lagi 96k.

Fyrir vikið er vart hlustandi á tónlistarþætti sem geymdir eru á vefnum í hálfan mánuð eftir útsendingu vegna þess að högg koma fram í útsendingu þegar tónar eru langir. Á þetta bæði við um söng, fiðlur, orgel og fleiri hljóðfæri

Ef borin eru saman tóngæði íslenska og sænska útvarpsins er munurinn sláandi mikill. Væri ekki ráð að Ríkisútvarpið hressti aðeins upp á gæðin og yki bætafjöldann um helming? Einhvern tíma hljótum við að fá svipuð gæði á netinu og þegar hlustað er á útvarp gegnum sjónvarpsmóttakara Símans.

Vegakerfið í ólestri vegna vöruflutninga

Halldór Þorsteinsson, skólastjóri Málaskólans, hringdi til mín með eftirfarandi athugasemd sem hann vill koma á framfæri:

"Eftir að Eimskip fór að sigla eftir þjóðvegunum virðist vegakerfi landsins í mesta ólestri."

Þetta eru orð í tíma töluð. Vegirnir eru hvorki nægilega breiðir né traustir fyrir þá þungaflutninga sem nú eiga sér stað. Öryggi manna er þar með teflt í tvísýnu.

Hroðvirkir morgunbænaprestar

Fjöldi fólks hlustar á morgunbænir Ríkisútvarpsins. Prestarnir eru misgóðir eins og gengur. Sumir vanda verk sitt en aðrir kasta til þess höndunum.

Sá, sem nú flytur morgunbænirnar, hefur allt í föstum skorðum. Hann biður bæn, fer síðan ævinlega með sama versið og endar svo á faðirvorinu.

Næsti prestur þar á undan rumpaði bæninni af á örskotsstundu og sleppti faðirvorinu.

Nú greiðir Ríkisútvarpið sjálfsagt fyrir þessar vélbænir og læðist að mér sá grunur að prestunum þyki, sumum hverjum, það tæplega borga sig að vanda um of bænirnar, greiðslurnar séu svo lágar.

Fyrir rúmum fjórum áratugum skipuðu morgunbænir Ríkisútvarpsins virðulegri sess og eftir því var tekið hvernig prestunum mæltist. Séra Sigurður Haukur Guðjónsson vandaði svo um við hlustendur að settar voru reglur um það sem prestarnir mættu segja. Eftir það varð allt með mun flatneskjulegri brag enda má svo sem halda því fram að prestar eigi ekki að nota tækifærið og troða skoðunum sínum upp á hlustendur.

Íslenska þjóðkirkjan er ríkiskirkja. Þó hefur prestum kristinna safnaða, sem standa utan Þjóðkirkjunnar, verið leyft að komast að við morgunbænirnar, enda hafi þeir hlotið menntun sína í guðfræðideild Háskóla Íslands. Það eru ýmsir trúarhópar sem ættu erindi við hlustendur, ef morgunbænunum væri á ný breytt í hugvekjur eins og þær voru í árdaga. Slíkar hugvekjur gætu, ef vel tækist til, orðið til þess að brúa bilið á milli trúarhópa hér á landi og gera mönnum ljóst að flest trúarbrögð mannkynsins eru sprottin af sama meiði.

Frammistaða síðustu tveggja presta, sem flutt hafa morgunbænirnar, er með þeim hætti að Ríkisútvarpið og Þjóðkirkjan verða að ræðast við um það hvernig og hvort þessum bænum verði haldið áfram. Hlustendum er vart bjóðandi að doktor í guðfræði kunni aðeins eitt vers og prestur fari með morgunbæn án þess að biðja bænir.

Göngum í Guðs friði.

Jóhann R. Benediktsson hrekst úr starfi

Jóhann R. Benediktsson átti sjálfsagt ekki annarra úrkosta völ en að segja af sér embætti. Það er leitt að svo skyldi fara og ekki er ég viss um að ábyrgðin sé hans.

Keflavíkurflugvöllur er orðin ein af meginlandamærastöðvum Evrópu eftir að Íslendingar ánetjuðust Schengen-samningnum. Margoft hefur komið fram í máli þeirra sem starfa á vellinum að fjármagn til viðbúnaðar vegna aukinnar ásóknar sé ekki í samræmi við þarfir.

Íslenskum stjórnvöldum er oft lagið að efna til lagasetningar sem hafa aukin útgjöld í för með sér og ekki er ævinlega hugsað fyrir því að útvega það fé sem þarf. Hræddur er ég um að þetta sé mergurinn málsins og ekkert sparist þótt Björn, sem sumir segja að sé frændi minn, endurskipuleggi embætti lögreglustjórans frá rótum og skipti því fleiri deildir.

Björn er mikils virtur verkstjóri víða. Þó held ég að hann hafi nú skotið yfir markið.