Hæstu laun bæjarstjóra á Seltjarnarnesi

Á Seltjarnarnesi búa einungis rúmlega 4.000 manns. Þar eru úrlausnarefni annars eðlis en í bæjarfélögum sem standa frammi fyrir mikilli ásókn fólks eftir lóðum. Seltjarnarnes í raun fullbyggt.

Seltjarnarneskaupstaður greiðir hæstu laun bæjarstjóra á landinu. Starfið hefur aldrei verið auglýst heldur hafa forystumenn Sjálfstæðisflokksins setið einir að starfinu. Launin stjórnast því ekki af framboði og eftirspurn.

Væri ekki ráð að meirihluti bæjarstjórnar beitti sér fyrir því að laun bæjarstjórans yrðu færð til samræmis við það sem tíðkast hjá öðrum bæjarfélögum? Hvernig væri að miða við bæjarfélög eins og Vestmannaeyjar, eða jafnvel Kópavog? Þar eru launin mun lægri og endurspegla betur raunvirði þess sem greitt er fyrir.

Fari svo að meirihlutinn treysti sér ekki til að endurskoða laun bæjarstjórans þarf hann að gera grein fyrir ástæðu þess að Seltirningar greiði jafnhá laun og raun ber vitni.

Athyglisverðar minjar

Í dag bauðst gestum Læknaminjasafnsins á Seltjarnarnesi að skoða Nesstofu undir leiðsögn minjavarðar. Settumst við hjónin á Orminn bláa og héldum á staðinn.

Safnvörðurinn gerði ágæta grein fyrir væntanlegum framkvæmdum við Nesstofu, byggingu nýs hús handa Lækningaminjasafninu og varðveislu Nesstofu sjálfrar. Í máli sínu vék hún að því að nauðsynlegt væri að skilja á milli minjavenrdar og ferðaþjónustu. Nefndur var sem dæmi steinkofi eða bær, sem hlaðinn var í nánd við rústir af meintum bæ Herjólfs Bárðarsonar í Vestmannaeyjum. Engin dæmi hafa fundist um slíka steinkofa hér á landi. Í þetta fóru talsverðir fjármunir en rústirnar sjálfar liggja undir skemmdum því að ekki færst fé til að varðveita þær.

Nesstofa er afar merkilegt hús. Hún var byggð handa landlæknisembættinu árið 1763 og settist Bjarni Pálsson þar að. Hans naut ekki lengi við og tók þá tengdasonur hans, Sveinn Pálsson, við keflinu.

Á þessum tíma voru reist nokkur bindingsverkshús á Íslandi: viðeyjarstofa, fangahúsið sem nú hýsir forsætisráðherra, Nesstofa og Bessastaðastofa. Einnig má nefna Viðeyjar- og Landakirkju. Nesstofa er fyrir ýmissa hluta sakir langbest varðveitt.

Uppbygging safnareits í Nesi á Seltjarnarnesi verður vafalítið til að styrkja útivistarsvæðið sem þar er og ættu svæðið og safnið að geta hlúð hvort að öðru. Á þessu svæði verður hægt að rannsaka og kynna starfshætti og aðstæður fyrri alda og nálgast jafnframt þau verkefni sem nútíminn fæst við.

Miðaldir Íslandssögunnar virtust ekki svo fjarri á sokkabandsárum mínum. Síðan er eins og holskeflur hafi riðið yfir og sópað ýmsu með sér. Þróunin hefur orðið hröð og fortíðin fjarlagæist nú hraðar en áður. Þess vegna er það vel að menn beri metnað til að gera vel við Nesstofu og huga að sögu lækninga hér á landi.

Farsímar geta bætt heilsu fólks

Í þættinum Digital Planet sem er á dagskrá BBC, var greint frá því í gær að japanskur vísindamaður notaði farsímann sinn til þess að fylgjast með mataræðinu. Vísindamaðurinn ber auðvitað á sér farsíma eins og flestir Japanar. Þegar hann fær sér eitthvað að borða tekur hann mynd af því sem er á borðum. Hann sendir síðan myndina til tölvu þar sem hugbúnaður greinir hvað hann hafi borðað og setur upplýsingarnar fram í línuritum sem auðvelt er að lesa úr.

Japanski vísindamaðurinn getur því gert ráðstafanir til þess að breyta mataræði sínu ef í ljós kemur að hann hafi etið of mikið af kjöti, óæskilegum kolvetnum og sykri og aukið grænmetisneyslu sína.

Þetta er einungis eitt af því sem menn hafa látið sér detta í hug til þess að nýta farsímana. Nú er þegar á markaðinum hugbúnaður handa blindu fólki sem les skjöl og annar hugbúnaður gerir fólki kleift að skoða liti á hlutum eða fatnaði, þótt það sé blint. Í Bandaríkjunum er búist við að á næsta ári komi á markaðinn búnaður sem þekki andlit fólks. Þá þarf blint fólk væntanlega ekki lengur að taka þátt í gátuleiknum sem margt sjáandi fólk hefur svo gaman af og kallast "Manstu hvað ég heiti?". Ég svara þessari spurningu yfirleitt þannig: "Kynntu þig" og gildir þá einu hvort ég kannast við málróminn.

Þangað sækir kötturinn sem hann er kvaldastur

Ekki er óeðlilegt að fylgi ríkisstjórnar minnki miðað við þau verkefni sem hún tekst nú á við. Fjöldi fólks verður áróðri stjórnarandstöðunnar að bráð, en sumt sem þar er haldið fram, markast af þekkingarleysi og lýðskrumi.

Lesendum þessarar síðu er eindregið bent á grein Tryggva Gíslasonar, fyrrum skólameistara, um Icesave-málið, en hún birtist í Morgunblaðinu í dag. Þar virðist hann komast að kjarna málsins. Samningurinn er gerður til þess að koma Íslendingum út úr þeim vanda sem þeir eru nú í vegna græðgi og gleypugangs nýríkra manna. Gamli sáttmáli batt hins vegar hendur Íslendinga öldum saman.

Í tölvupósti, sem barst í morgun utan úr heimi, segir að upphlaup stjórnarandstöðunnar sé greinilega til þess ætlað að VG springi og hryðjuverkaflokkarnir komist aftur til valda. Þar á bréfritari væntanlega við Sjálfstæðisflokk og Framsóknarflokk. Hvað sem um þessa flokka má segja verður því ekki neitað að ógæfu Íslendinga má rekja til þeirra stjórnarháttar sem mótuðust í valdatíð þeira.

Bréfritari heldur áfram og segir að halda megi að forystumenn stjórnarandstöðunnar hyggist fá allt fyrir ekkert í stað þess að Íslendingar standi við skuldbindingar sínar. Í lokin spyr hann hvort ekki borgi sig að staðfesta samninginn með þeim fyrirvörum sem þar eru í stað þess að hleypa öllu í uppnám?

Er nema von að svona sé spurt. Hingað til hafa engar ábendingar komið frá stjórnarandstöðunni sem eru þess virði að samningunum sé hleypt í uppnám.

Hvenær skyldu Íslendingar læra af reynslunni?

Ríkisstjórnin með 43% stuðning

Vanda þarf valið

Skýrslan sýnir svo að ekki verður um villst að Íslendingar þurfa að hætta að undirbjóða orku annarra þjóða. Jafnframt verður að huga rækilega að því hvernig orkan nýtist okkur best. Skilyrðislaust á að birta þá orkusamninga sem gerðir hafa verið við erlend stóriðjufyrirtæki og hjóta að liggja að baki því mati sem fram kemur í skýrslunni. Almenningur á heimtingu á að vita hver gjöf hans er til kaupendanna.

Lítil arðsemi af orkuvinnslu

Hreinn þjófnaður

Kvittur um þetta fór hátt í haust og voru þessir tveir menn nefndir til sögunnar ásamt fleira fólki sem aðhafðist eitthvað slíkt.

fyrir tveimur árum seldi Bjarni Ármansson hlutabréf í Glitni. Daginn eftir féllu hlutabréf í Asíu og í kjölfarið lækkuðu bréf í Glitni talsvert. Reiknuðu menn út að Bjarni hefði haft af þessu tæpar 30 milljónir í hagnað. Augljóst var þá að hann vissi í hvað stefndi og ljóst má vera að þeir félagar vissu hvað var á döfinni í fyrrahaust. Í Bandaríkjun væri löngu búið að loka menn bak við lás og slá fyrir slíkt athæfi. En Íslendingar eru meinleysingjar og yfirleitt auningjagóðir.

Mér hefur verið tjáð og gæti væntanlega fengið það staðfest að nokkrir starfsmenn Landsbankans hafi verið látnir hringja í valda viðskiptavini árið 2008 og var þeim eindregið ráðlagt að selja þau hlutabréf sem þeir ættu og leggja andvirðið á hefðbundna bankareikninga.

Nú er gælunafn starfsmanna Sjóvár á fyrirtæki sínu Þjófvá. Hvaða gælunöfn skyldu verða valin íslensku bankaforkólfunum sem fluttu allt sitt á þurrt?

Millifærðu hundruð milljóna milli landa

Ákvæði til bóta

Hraðakstur og drukknir ökumenn eru mesti bölvaldur íslenskrar umferðar. Íslendingar hafa iðulega haldið því fram að refsiákvæði séu ekki til bóta. Hins vegar virðast strangar reglur og þungar sektir eða refsingar vera það eina sem margir Íslendingar skilja.

Ég hefði viljað að í nýjum umferðarlögum hefði verið tekið á hraðakstri með fleiri aðferðum. Til dæmis leyfir nútímatækni að hægt sé að stjórna hámarkshraða ökutækja með þeim fjarskiptalausnum sem nú eru til. Þannig væri hægt að draga sjálfkrafa úr hámarkshraða bifreiða.

Blátt bann við akstri og áfengisneyslu

Ofurlaun þrátt fyrir stórfellt tap

Tryggvi Þór Hergbertsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Norðaustur-kjördæmi hafði áhyggjur af því á dögunum að kjör væntanlegs bankastjóra ríkisbanka yrðu lakari en þeirra tveggja banka sem verða væntanlega einkavæddir innan skamms. Þessi sami þingmaður hefur verið málsvari frjálsrar eftirspurnar. Ekki er vitað til að mikil eftirspurn sé eftir íslenskum bankastjórum og því hætt við að erfitt verði að rökstyðja himinháar launagreiðslur þeirra í landi þar sem fjármagnsskortur ríkir.

Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar (Decode Genetics) hefur hins vegar haft áhyggjur af eyðslu hins opinbera og andæft gegn byggingu tónlistarhússins. Hann hefur þá reynslu að stýra fyrirtæki sem hefur tapað miklu fé og orðið að segja upp fjölda fólks. Þannig hefur sparast nokkurt fé.

viðra

Ekki er að sjá að sparnaðar hafi verið leitað í stjórnunarkostnaði hjá Íslenskri erfðagreiningu (Decode Genetics). Aðalfundur fyrirtækisins er framundan og í gögnum vegna ársuppgjörs 2008 kemur ýmislegt fróðlegt fram.

Frá árinu 2004 hefur fyrirtækið tapað um 400 milljónum Bandaríkjadala eða sem nemur tæplega 52 milljörðum íslenskra króna og í fyrra varð tapið 85 milljónir bandaríkjadala eða um 1100 milljónir íslenskra króna.

Ýmsir lykilstjórnendur, þar á meðal forstjórinn, höfðu í laun og fríðindi, t.d. með kaupréttarsamningum um 1,2 millj. dala eða um 140 millj. kr. á ári, tæpar 12 millj. á mánuði.

Þótt tapið sé umtalsvert er ekki að sjá að kreppa sé á meðal stjórnenda þar á bæ.

Lesendum er bent á að tafla yfir launakjör stjórnenda er á bls. 15 í skjali sem tengt er þessari færslu.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Ársskýrsla Decode

Vanhæf ríkisstjórn?

Í dag heyrðist enn á Austurvelli sem fyrr slagorðið "Vanhæf ríkisstjórn". Ólíkar skoðanir eru þar að baki: meintur skortur á úrræðum til að bjarga heimilunum, vangeta til að taka á málefnum útrásarþjófanna, Icesave og EES-málið.

Ríkisstjórnin hefur vissulega ýmislegt aðhafst til að létta fólki lífið eftir bankahrunið, en seint gengur að taka á málum þeirra sem þjóðin telur sig eiga sökótt við vegna útrásarinnar.

Icesave-málið virðist flóknara eftir því sem lengra líður fram. Ýmsir hnökrar virðast hafa komið fram á samningnum sem þingmenn og almenningur sætta sig illa við. Þó telja margir og reyndar flestir sem ég hef rætt við, að samningurinn sé ekki alslæmur. Niðurstaðan hlýtur að verða sú að Alþingi fari fram á að ákveðnir hlutar hans verði teknir til endurmats. Nauðsynlegt er að skilgreina til hlítar hvaða ákvæði það eru sem Íslendingar telji sig vart geta gengið að. Ríkisstjórninni verður að segja til hróss að ekki hefur verið reynt að þvinga málið gegnum þingi enda tæpast meirihluti fyrir samningnum eins og hann lítur nú út.

ESB-málið er hins vegar vont, einkum Samfylkingunni og Vinstri-grænum hefur vissulega verið velkt undir uggum vegna afstöðu sinnar í þvísa máli. Verst hefur þó Borgarahreyfingin farið út úr því máli og verður afstöðu meirihluta þingflokksins vafalaust lengi minnst eins og Júdasar heitins forðum.

Eftir því sem dagarnir líða hef ég minni áhyggjur af málinu. Sú vongleði, sem virtist ríkja í röðum Samfylkingarinnar, þegar aðildarumsóknin var samþykkt með tilstyrk stjórnaradnstöðuþingmanna, virðist nú óðum dvína. Össur Skarphéðinsson virðist átta sig á mikilli andstöðu á meðal þjóðarinnar og talar nú m.a. um að stjórnmálin séu tilfinningamál.

Matthías Johannessen, skáld og ritstjóri, orðaði það svo í þættinum Krossgötum, sem útvarpað var í vetur, að heilinn segði sér að rétt væri að ganga til samninga við Evrópusambandið en hjartað segði nei. Ragnar Arnalds virtist hins vegar á því að bæði heili og hjarta segðu nei.

Misjafnt er hvernig fjölmiðlafólk hefur fjallað um hugsanlega aðild Íslands að Evrópusambandinu. Hafa þeir einkum gengið í skrokk á andstæðingum aðildarinnar innan ríkisstjórnarinnar og látið að því liggja að óeðlilegt sé að ráðherrar, sem styðji ekki aðildarumsóknina, stýri ákveðnum þáttum samningaferlisins. Nú hlýtur það að verða svo að ólík sjónarmið takist á, jafnvel innan ríkisstjórnar, en ráðherrar fylgi þó eftir vilja Alþingis. Hins vegar má vænta þess að þeir, sem efast um kosti aðildar að ESB, leggi harðar að sér en Evrópusambandssinnarnir til þess að ná hagstæðari samningum. Það liggur í eðli málsins.

Söguskýring Þórs Sari

Í gær var haft eftir Þór Sari, talsmanni Borgarahreyfingarinnar, að Icesave-samningurinn væri jafnvel verri en Gamli sáttmáli. Læddist að hlustanda sá grunur að Þór hefði annaðhvort ekki lesið hinn svokallaða Gamla sáttmála og aðrar samþykktir Alþingis eða ekki skilið. Erfðahyllingin í Kópavogi árið 1662 var sennilega okkar versti samningur ef samning skyldi kalla.

Í Gamla sáttmála eru uppsagnarákvæði og endurskoðunar, og héldu Íslendingar þeim á loft þegar þurfa þótti (sjá hér síðar).

Þór Sari sagðist á Alþingi bera ábyrgð á því að þrír þingmenn Borgarahreyfingarinnar sviku samning um stuðning við tillögu ríkisstjórnarinnar um umsókn að Erópusambandinu. Má því gera ráð fyrir að hann hafi orðið einna fyrstur þingmanna til að beita Birgittu Jónsdóttur einelti, en hún hefur lýst því að einelti tíðkist innan Alþingis. En í stuttu máli er kjarni málsins þessi:

Með inngöngu í Evrópusambandið afsala Íslendingar sér ´valdi í eigin málum til yfirþjóðlegs valds. Áður seldum við slíkt vald í hendur Noregskonungs vegna þess að ekkert framkvæmdavald var til í landinu.

Evrópusambandið leggur ofuráherslu á að koma ár sinni svo fyrir borð að áhrif þess verði sem mest á norðurslóðum. Með aðild að Evrópusambandinu drægju Íslendingar úr áhrifum sínum á þróun mála á þessu svæði.

Íslendingar yrðu sviptir rétti til að gera gagnkvæma viðskiptasamninga sem væru þjóðinni í hag.

Fleira mætti upp telja. Ég er því ekki viss um að Icesave-samningurinn sé sá versti sem Íslendingar hafa gert frá dögum Hákonar konungs háleggs heldur gæti sá samningur, sem Þór Sari var kjörinn á þing til að samþykkja, orðið hinn versti. Það er eðli samþjóðlegs valds að færa sig sífellt upp á skaftið. Hætt er við að Íslenindar fái vart rönd við reist þegar Evrópusambandið leggst á smáríki þess af öllum sínum þunga til þess að knýja þau til hlýðni. Gamli sáttmáli er dæmið sem sýnir hvernig farið getur þótt aðstæður séu vissulega ólíkar.

Ég leyfi mér að birta hér að neðan Gamla sáttmála og skjöl honum tengd lesendum þessarar bloggsíðu til glöggvunar. Ég hef ekki fært stafsetningu til nútímahorfs enda krefst þessi ritháttur þess að menn velti efni skjalanna fyrir sér og þýðingu þess.

Gamli sáttmáli af hendi Íslendinga við Hákon konung gamla Hákonarson og Magnús konung son hans um skattgjald og þjóðríkisréttindi Íslands, samþykktur á Alþingi 1263 (og 1264, og endurnýjaður síðan).

[Fornbréfasafn I, Nr. 153 og 156; VI, Nr. 3; IX, Nr. 2. - Ríkisréttindi Íslands, Rvík 1908, bls. 7-8].

Gamli sáttmáli á millum Noregs konungs og Íslendinga.

Í nafni föður ok sonar ok heilags anda.

Var þetta játað ok samþykt af öllum almúga á Íslandi á Alþingi með lófataki:

At vér bjóðum (virðuligum herra) Hákoni konungi hinum kórónaða vára þjónustu undir þá grein laganna, er samþykt er milli konungdómsins ok þegnanna, þeirra er landit byggja.

Er sú hin fyrsta grein, at vér viljum gjalda konungi skatt, ok þingfararkaup slíkt sem lögbók váttar, ok alla þegnskyldu, svá framt sem haldin er við oss þau heit, sem í móti skattinum var játað.

Utanstefningar viljum vér aungvar hafa, utan þeir menn, sem dæmdir verða af várum mönnum á Alþingi í burt af landinu.

Item at íslenzkir sé lögmenn og sýslumenn á landi váru af þeirra ættum, sem at fornu hafa goðorðin upp gefit.

Item at sex hafskip gangi á hverju ári til landsins forfallalaust.

Erfðir skulu ok upp gefast fyrir íslenzkum mönnum í Noregi, hversu lengi sem staðið hafa, þegar réttir arfar koma til eðr þeirra umboðsmenn.

Landaurar skulu upp gefast.

Slíkan rétt skulu hafa íslenzkir menn í Noregi sem þeir hafa beztan haft.

Item at konungr láti oss ná íslenzkum lögum ok friði eptir því sem lögbók váttar ok hann hefir boðið í sínum bréfum, (sem guð gefr honum framast afl til).

Jarl viljum vér hafa yfir oss meðan hann heldr trúnað við yðr, en frið við oss.

Halda skulum vér ok vorir arfar allan trúnað við yðr meðan þér ok yðrir arfar halda við oss þessa sættargerð, en lausir, ef rofin verðr af yðvarri hálfu at beztu manna yfirsýn.

Anno M. ijc lxiij.

Hér eptir er eiðr Íslendinga.

Til þess legg ek hönd á helga bók ok því skýt ek til guðs at ek sver herra Hákoni konungi ok Magnúsi konungi land ok þegna ok æfinlegan skatt með slíkri skipan ok máldaga sem nú erum vér á sáttir orðnir ok sáttmálsbréf várt váttar.

Guð sé mér hollr, ef ek satt segi, gramr ef ek lýg.

Samþykkt nefndarmanna á Alþingi 1302.

[Fornbréfasafn VIII, Nr. 2 - Ríkisréttindi Íslands, Rvík 1908 bls. 13].

Þetta er samþykkt nefndarmanna, at þeir vilja sverja Hákoni konungi land ok þegna eptir þeim eiðstaf, sem stendr í bók várri ok sjálfs hans bréf þykkir oss vátta, ok hér með viljum vér játta bók þá, er virðuligr herra Magnús konungr sendi oss með Jóni lögmanni, í vald virðuligs herra Hákonar konungs til þvílíkra umbóta sem sjálfr hann vill fyrir sjá með beztu manna ráði ok samþykt, þeirra sem á eru landi váru.

Samþykt Íslendinga um endurnýjan Gamla sáttmála við Hákon konung hálegg Magnússon og afsögn allra nýrra álagna og þyngsla, 1302 eða 1306.

[Fornbréfasafn II, Nr. 177. - Ríkisréttindi Íslands, Rvík 1908, bls. 12-13].

Almúgans samþykt.

I nafni föður ok sonar ok heilags anda.

Var þetta jáð ok samþykt af almúganum á Alþingi, utan handgeingnum mönnum, með fullu þingtaki.

At vorum virðuligum herra Hákoni Noregs konungi hinum kórónaða bjóðum vær fullkominn góðvilja vorrar þjónustu, at hafa ok halda þá lögbók, sem hinn signaði Magnús konungr sendi út sem vær sórum næst.

Alla viljum vær ok eiða vora halda við konungdóminn undir þá grein lögmálsins, sem samþykt var millum konungdómsins ok þegnanna, þeirra sem landit byggja.

Er sú hin fyrsta, at vær viljum gjalda skatt ok þingfararkaup, xx álnar, sem lögbók váttar, ok alla þá þegnskyldu, er lögin votta með stöddum endimörkum oss á hendr.

Hér á mót, sakir fátæktar landsins ok nauðsynja þess fólks, er landit byggja, at ná þeim heitum, er oss voru móti jáð skattinum í fyrstu af konungsins hálfu, því at fullkomliga þykjumst vær sjá at litla hríð stendr vort land við fyrir fátæktar sakir, ef svo mikit góz dregst af, en lítit eða ekki kemr í staðinn.

En þat eru þau heit at íslenzkir sé sýslumenn ok lögmenn á landi voru, ok þvílíkan skipagang hafa, sem heitið var á hverju ári út hingað forfallalaust, ok þeim gæðum hlaðin, sem nytsamlig sé landinu ok oss.

Viljum vær eingar utanstefningar hafa framar en lögbók vottar, því at þar höfum vær margfaldan skaða af feingit, ok við þat þykjumst vær eigi búa mega.

En allr sá boðskapr, er oss býðr meiri afdrátt eðr þyngsl en áðr er svarit ok samþykt, þá sjáum vær með aungu móti, at undir megi standa sakir fátæktar landsins.

En hálfu síðr þorum vær fyrir vorum herra Jesu Christo at já nú meira undan þeim guðs olmosum, sem áðr með guðs miskunn höfum vær veittar oss til sáluhjálpar.

Biðjum vær einkanliga virðuligan herra Hákon konung enn kórónaða ok alla aðra dugandismenn, at þeir þraungvi oss eigi framar en lög votta til meiri álaga.

Þat gefi vor herra Jesus Christus at þetta vort ráð verði sjálfum guði til tignar ok virðingar, öllum helgum til lofs ok dýrðar ok konunginum í Noregi ok öllu hans réttu ráðuneyti til vegs ok virðingar, en oss til friðar ok frelsis. Amen.

Vefslóð þessarar síðu: http://www.simnet.is/gsteinn/gamli.htm

Heimild: Nefndarálit sambandslaganefndarinnar, Reykjavík 1909.

Samantekt:

Guðsteinn Bjarnason