Leikmannsþankar um afleiðingar þorskþurrðar við Nýfundnaland

Í breska útvarpinu var í gærkvöld athyglisvert viðtal við forystumenn sjómanna á Nýfundnalandi, en þar telja menn nú að borin von sé að þorskstofninn nái sér á ný.

Einn þeirra sem rætt var við fullyrti að skefjalaus ofveiði erlendra þjóða og rányrkja heimamanna væri ástæða þess hvernig fór, ekki breytt náttúrufar og skilyrði í sjónum.

Í þættinum var fjallað um hvernig samfélög sjómanna leysist upp, unga fólkið flytji til meginlands Kanada og aldagömul menning líði undir lok. Fólk missir eignir sínar og lífsgrundvöllurinn hverfur ásamt þeim viðhorfum og viðmiðum sem sjómennskan hefur grundvallast á.

Þetta minnir á það sem hefur gerst sums staðar hér á landi. Kjarninn, sem byggði vissa landshluta eins og Vestfirði, er að mestu horfinn á braut. Þeir, sem eftir eru, eru að mestu aðfluttir. Víða vantar ungt fólk í samfélögin. Skyldu jarðgöng breyta þar einhverju eða verður auðveldara að flytjast á brott?

Guðmundur Magnússon og aðgengi að upplýsingum

Í dag hringdi ég til Guðmundar Magnússonar, blaðamanns, rithöfundar og sagnfræðings. Spurði ég hann um tiltekið atriði sem tengist máli sem hann hefur rannsakað. Ekki hafði hann rekist á það sem ég leitaði að en bauðst til að fletta því upp einhvers staðar eins og hann orðaði það.

Ég velti fyrir mér hvern ég gæti beðið að leita að upplýsingum um mál þetta í tímaritum hér á landi. Eins og menn vita hafa Morgunblaðið, Þjóðviljinn, Dagur og ýmis tímarit verið skráð hjá Landsbókasafni Íslands þannig að hægt er að leita eftir tilteknum orðum og birtast þá upplýsingar um hvar þau er að finna. Gallinn er hins vegar sá að ekki er gert ráð fyrir að hægt sé að lesa greinarnar á vefnum með skjálesurum. Því ræður sjálfsagt nauðsyn þess að þjappa efninu saman í jpg-skjöl eða eitthvað þess háttar.

Jæja, þar sem ég velti þessu fyrir mér hringdi síminn og Guðmundur var með alveg nýjar upplýsingar sem gerbreyttu stöðunni.

Verð ég honum ævinlega þakklátur fyrir aðstoðina sem fólst einmitt í því að hann fletti upp í Morgunblaðinu, Þjóðviljanum og fleiri blöðum og fann það sem við vissum hvorugur um en höfðum þó leitt líkur að með hyggjuviti okkar og þekkingu. En líkur eruekki hið sama og staðreyndir.

Það fennir ótrúlega fljótt yfir ýmislegt í menningu okkar Íslendinga. Spyrjið því ömmur ykkar og afa hvenær þau fengu fyrst tómata, brögðuðu banana, kíví, kalkún, Prins Póló, sáu fyrst ferðaútvarpstæki, fengu fyrsta segulbandstækið, fyrstu tölvuna o.s.frv. Því meira sem við spyrjum þeim mun fróðari verðum við. Ég minnist þess oft þegar þeir ræddu eitt sinn saman, faðir minn og séra Þorsteinn Lúther Jónsson. Sagðist séra Þorsteinn oft rita hjá sér ýmislegt smálegt um tilurð þessa og hins.

Þögnin er silfur, talið gull

Það virðast margir bloggarar jafnhugmyndaríkir og ég. Þessi pistill átti að hefjast á tilvitnun í kvæði Gríms Thomsens, Goðmundur á Glæsivöllum. Þegar ég fletti upp tilvitnunum í kvæðið sá ég að fleira fólki hafði dottið hið sama í hug og ér og þess vegna fjallar þessi pistill um þögnina.

Opinber embættismaður, sem kjörinn var til starfa í bæ nokkrum á Íslandi og misst hefur stuðning samverkamanna sinna, gengur nú um og vorkennir sjálfum sér. Það kemur ekki á óvart, enda verður þeim, sem þykjast hart leiknir, einatt að aumkast yfir sjálfa sig. Áður en þeir grípa til þess þurfa þeir að kannast við hvort þeir hafi misst traust manna að ósekju eða átt nokkurn þátt í því sjálfir. Embættismaðurinn virðist því miður ekki sjá bjálkana í báðum augum en mænir á físarnar í augum samverkamannanna. Það er gömul saga og ný.

Þessi opinberi embættismaður sendir nú eitraðar örvar í allar áttir. Hræddur er ég um að þær missi marks enda boginn brostinn og strengurinn ónýtur.

Því minna sem embættismaðurinn bregður fyrrum samverkamönnum sínum um óheilindi því sterkari verður hann.

Tali hann meira og haldi áfram á þessari braut fyrirgerir hann pólitískri framtíð sinni og frama, enda virðist hann nú rýja sig öllu fylgi.

Að leikslokum verður spurt hver hafi blekkt hvern og hvers vegna.

Stórkostlegt afmæli og Flístríóið

Rósa Þorsteinsdóttir, sem ræður miklu á Árnastofnun, varð fimmtug í gær og hélt upp á það með fjölmeni og mikilli reisn. Var það hin mesta skemmtan.

Eftir að menn höfðu notið góðrar dagskrár brast á dans með Flístríóinu og Sigtryggi Baldurssyni eða Magnasyni, man aldrei hvor er hvor. Ég spurði Elínu, þar sem við dönsuðum af lyst, hvort mér heyrðist rétt að Davíð Þór Jónsson léki á Farfísa-orgel. Reyndist það vera rétt, Farfisa Compact, eins og mér fannst ég hafa heyrt.

Leikin voru gömul og góð lög frá síðustu öld, misöldruð. Dálítill glamurtónn var í Farfísunni og hefur hann ef til vill átt að vera þannig. Sem gamall Farfísueigandi veit ég að hljóðin úr þessum orgelum gátu verið mun fegurri. En mikið skrambi var þetta skemmtilegt.

Samt sem áður sé ég ekki eftir að hafa gefið Jóni Ólafssyni Farfísuna mína en hún var frá árinu 1974 en ekki 1966 eins og mín fyrsta.

Yndislegur söngur Birgis Þórs Árnasonar, þriggja ára

Í morgun fórum við Elín amma með Birgi okkar Þór út í fjöruna við Seltjörn, en Birgi þykir fátt skemmtilegra en að fara á ströndina eins og hann orðar það.

Ég hafði með mér Nagra hljóðrita og Sennheiser MD21 hljóðnema og hljóðritaði tvær vísur sem snáðinn söng fyrir okkur. Er nokkuð yndislegra en þessi einlægi söngur ungra barna?

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Birgir Þór er býsna stór
• Söngvasveinar

Til minningar um Helgu Einarsdóttur

Helga Einarsdóttir, blindrakennari og fjölmargt annað, fyrst og fremst mannkostakona, verður jarðsungin á morgun, fimmtudaginn 14. ágúst. Ég set sem fylgju með færslu þessari viðtal sem tekið var við hana um vetrarhjólreiðar haustið 1998, en þá var hún 33 ára gömul.

Þennan yndislega októberdag fórum við Pjetur St. Arason hjólandi á Orminum langa og söfnuðum viðtölum vegna pistla sem við gerðum um hljólreiðar og þáttar sem hann vann að um kaffi. Helgu hittum við í Öskjuhlíðinni og svaraði hún spurningum okkar á sinn einlæga og hreinskilna hátt.

Fjölskyldu Helgu er vottuð innileg samúð okkar hjónanna.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Vetrarhjólreiðar Helgu Einarsdóttur

Rjómaísfíkn

Margir Vesturlandabúar eru haldnir þeirri firru að það geti verið svalandi að borða rjómaís á heitum sumardegi. Ég fór eitt sinn flatt á því.

Árið 1981 kom ég við á Möltu á siglingu minni um Miðjarðarhafið. Héldum við að skoða gamla höfuðborg eyjanna, Medínu. Fyrir utan borgarhliðið var ungur maður sem bauð rjómaís til sölu.

Þar sem ég er mikill áhugamaður um ís og tók um þetta leyti þátt í afar athyglisverðri alþjóðarannsókn á ísgæðum, keypti ég mér ís og át hann á svipstundu eins og ég var vanur.

Ég gætti þess ekki að hitinn var 38 stig og kælingin mikil. Ofkólnaði því heilinn um stundarsakir og mér lá við öngviti. Varð ég að styðja mig við borgarmúrinn á meðan ég barðist við að falla í ómegin.

Mér hefur löngum þótt góður rjómaís og margar minningar eru bundnar við sælustundir þegar ég ásamt Emil Bóassyni hesthúsaði eins lítra skammti af ís. Reyndist okkur það létt verk. Mest komumst við upp í tvo lítra hvor einn daginn, en ekki meira um það.

Einu sinni varð slíkt át með óvæntum hætti:

Dag nokkurn í desember árið 1985 hafði okkur félögunum, Emil og Ragnari Baldurssyni, verið boðið á kvikmyndasýningu. Skemmtum við okkur forkunnar vel og ákváðum að halda upp á það með því að fá okkur ís.

Héldum við í Ísbúð Vesturbæjar og keyptum okkur sinn lítrann hver af rjómaís. Bað ég um heita súkkulaðisósu út á ísinn og varð stúlkan, sem afgreiddi okkur, þrumulostin og spurði hvort ég ætlaði að borða ísinn úr ílátinu. Svaraði ég því játandi og báðum við síðan allir þrír um skeiðar.

Veðri var þannig háttað þennan dag að vindur var hvass af norðvestri og frost. Þegar við gengum út úr ísbúðinni skipti engum togum að súkkulaðisósan fauk yfir og um mig allan. Varð af því ærinn sóðaskapur.

Ég gerði ísnum góð skil og fór síðan heim. Varð ég að fara í bað og gekk heldur illa að þvo súkkulaðisósuklístrið úr hárinu.

Fór ég síðan í hrein föt innst sem yst.

Ég hef sjaldan borðað heita súkkulaðisósu síðan enda hef ég vart heilsu til þess.