Vefvarp Ríkisútvarpsins - betur má ef duga skal

Eftir að Ríkisútvarpið tók við umsjón eigin vefvarps af Símanum hefur þjónustan batnað nokkuð.

Þegar tækniupplýsingar eru athugaðar sést að útsendingin er einungis á 64 kb sem er ásættanlegt fyrir einómsútsendingar en ekki víðóm. Þá eru lágmarksgæði talin a.m.k. 128 k, í minnsta lagi 96k.

Fyrir vikið er vart hlustandi á tónlistarþætti sem geymdir eru á vefnum í hálfan mánuð eftir útsendingu vegna þess að högg koma fram í útsendingu þegar tónar eru langir. Á þetta bæði við um söng, fiðlur, orgel og fleiri hljóðfæri

Ef borin eru saman tóngæði íslenska og sænska útvarpsins er munurinn sláandi mikill. Væri ekki ráð að Ríkisútvarpið hressti aðeins upp á gæðin og yki bætafjöldann um helming? Einhvern tíma hljótum við að fá svipuð gæði á netinu og þegar hlustað er á útvarp gegnum sjónvarpsmóttakara Símans.

Vinnumálastofnun virðir ekki aðgengisstefnu ríkisstjórnarinnar að upplýsingasamfélaginu

Í dag ritaði ég forstjóra Vinnumálstofnunar, Gissuri Péturssyni, bréf um aðgengi að upplýsingum á vegum stofnunarinnar. Sumt á vef hennar er allsæmilegt en mjög skortir á um aðgengi að eyðublöðum o.fl.

Komdu sæll, Gissur.

Ég skrifaði þér í janúar 2007 vegna aðgengis að gögnum Vinnumálastofnunar á vefnum. Í bréfi mínu kemur m.a. fram að eyðublöð, sem birt eru á vefnum, eru óaðgengileg þeim sem þurfa að nýta sér skjálesara vegna sjónskerðingar.

Þú svaraðir skjótt og vel og tjáðir mér að unnið væri að úrbótum í þessum efnum. Síðan virðist fátt hafa gerst.

Eyðublöðin eru enn á því sniði að skjálesarar geta ekki eða illa lesið þau. Sjá m.a. umræðu á http://arnthorhelgason.blog.is þar sem tveir forritarar tjá sig um eyðublöðin.

Þá er útfyllingareyðublaðið, "Starfsumsókn" sem er á vef stofnunarinnar og ætlað er til þess að menn geti skráð sig í gagnagrunn hennar, einnig óaðgengilegt að nokkru leyti. Þar vantar raunar aðeins herslumuninn.

Á heimasíðunni er stérstök stilling fyrir sjónskerta. Ég skil ekki til hvers sú stilling er höfð á síðunni þegar efni, sem nauðsynlegt er að fylla út, er ekki aðgengilegt.

Ýmsir einstaklingar standa höllum fæti á vinnumarkaði vegna sjónskerðingar sinnar. Ríkisstjórn Íslands hefur sett fram skýra stefnu í aðgengi að upplýsingasamfélaginu sem ætla má að gildi fyrir allar ríkisstofnanir, sjá m.a. http://ut.is, en þar er m.a. krækjan "Aðgengi allra að vefnum" auk umfjöllunar um hönnun opinberra vefja. Vinnumálastofnun hefur ekki tekist að öllu leyti að framfylgja þeirri stefnu.

Hvers kyns tölvuvinnsla er eitt þeirra sviða sem blint fólk hefur haslað sér völl á erlendis en ekki nema að litlu leyti hérlendis. Þó hafa nokkrir einstaklingar nýtt sér þessa tækni með góðum árangri. Það skýtur skökku við, þegar þessir sömu einstaklingar segja atvinnuráðgjöfum stofnunarinnar að þeir geti nýtt sér tölvur til allrar almennrar vinnslu, þegar kemur í ljós að þeir geta ekki einu sinni fyllt út eyðublöð stofnunarinnar vegna þess að þau eru ranglega hönnuð. Hverju eiga þá atvinnuráðgjafarnir að trúa? Þarna veldur hönnunin fötlun sem kæmi ekki að sök ef umhverfið væri rétilega hannað.

Ég hef unnið að aðgengismálum fatlaðra í rúma tvo áratugi og mikil vakning hefur orðið að undanförnu hér á landi einkum hvað varðar vefaðgengi.

Hvernig stendur á því að Vinnumálastofnun daufheyrist við þeim ábendingum sem lagðar hafa verið fram?

Hefur verið gerð áætlun umhvenær þessum málum verði kippt í liðinn?

Tryggingastofnun ríkisins hefur nú bætt úr aðgengi að eyðublöðum á heimasíðu sinni svo að til fyrirmyndar er. Hið sama má segja um Ríkiskattstjóra, stjórnarráðið og ýmsar opinberar stofnanir.

Ég leyfi mér að birta þetta bréf á bloggsíðu minni og vænti svars frá þér hið fyrsta.

Virðingarfyllst,

Arnþór Helgason ***************************************************** Arnþór Helgason, Tjarnarbóli 14, 170 Seltjarnarnesi. Símar: 5611703, 8973766 Netfang: [e-mail] Pistlar: http://arnthor.helgason.blog.is

Ánægjulegar hádegisfréttir og atburðir morgunsins

Það var að mestu leyti gaman að hlusta á hádegisfréttirnar. Eyþór Þrastarson varð 8. í lokasundinu í 400 m skriðsundi austur í Beijing og á Landsspítalanum hafa fæðst 10-11 börn.

Í gamla daga var jafnan sagt frá síldveiðum í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins. Síðan kom þátturinn Auðlindin en nú er varla minnst á fiskveiðar.

Barnsfæðingar eru skemmtilegar fréttir. Ég legg því til að þær verði fastur liður hjá ríkisútvarpinu.

Í morgun fór ég að láta skrá mig atvinnulausan. Var þar slangur af fólki. Einhver hafði dreypt á kaupstaðardropum til þess að örva kjarkinn og lagði ilminn af íslensku brennivíni um allan salinn. Dapurlegt.

Ung kona, sem mér var vísað til, spurði mig í þaula um hitt og þetta. Benti hún mér á að skrá mig í upplýsingagrunn Vinnumálastofnunar og sagði mér hvernig mér bæri að standa að því. Þegar heim kom fann ég ekki krækjuna á heimasíðu Vinnumálastofnunar sem vísar á gagnagrunninn (skráningareyðublað held ég að hann heiti) og velti því fyrir mér hvort verið geti að krækjan sé mynd án alt-texta. Hef ég lagt fram fyrirspurn um þetta mál eftir að hafa leitað af mér allan grun.

Í janúar 2007 skrifaði ég Gissuri Péturssyni, forstjóra stofnunarinnar, og benti honum á að eitthvað þyrfti að gera til að bæta aðgengið. Mér sýnist næsta lítið hafa gerst síðan. Talsvert margar krækjur eru á síðunni sem skjálesarinn les eingöngu sem "link".

Ég hef áðursagt á þessum síðum að óaðgengilegt efni sé í raun mesta hindrun fólks í nútíma samfélagi til þess að njóta jafnréttis. Í raun fela óaðgengilegar heimasíður í sér mismunun. Sú mismunun er engu skárri en mismunun kynjanna.

Talgervillinn Ragga - ófullgerð afurð

Síðasti sólarhringur hefur verið með hreinum eindæmum hjá mér í tölvumálum. Þetta gerðist:

Talgervillinn hrökk úr sambandi í gærmorgun, en um miðjan dag þóknaðist honum að hrökkva í gang. Notaði ég þá tækifærið og bað Hring minn Árnason að færa fyrir mig uppsetningu tölvunnar fram um þrjár vikur. Komst þá ýmislegt í lag en íslenskan hvarf gersamlega.

Ekki skal ég rekja frekari slagsmál en þau enduðu með því að talgervillinn Snorri komst í gang.

Í dag lét ég Systems Tools þjappa saman gömlum skrám með Disc Cleanup og notaði síðan Disk Defragmenter. Þá brá svo við að talgervillinn Ragga hrökk í gang, en ég haðði reynt að tjónka við Röggu í gærkvöld.

Það er ýmislegt gott um Röggu að segja, en hönnuðuðirnir og framleiðendurnir hafa farið flatt á að hafa ekki samband við notendur og fá þá til að prófa hann. Aðeins þrennt sem ég vil nefna:

Þegar ég skrifa þennan pistil nota ég html-tákn til þess að tákn til þess að búa til greinaskil. Ragga les hvorki heitin á stærra en né minna en merkjunum <>.

Orðið Ísland í þágufalli, þ.e. Íslandi, les hún sem Ísland.

Skrifi ég hins vegar Íslande les hún það sem Íslandi.

Þá er röddin brostin og alls ekki eins og röddin í Ragnheiði Clausen sem ljáði Röggu rödd sína.

Ég man eftir því að framkvæmdastjóri Hex sem framleiddi talgervilinn, sagði mér að Ragnheiður Clausen væri einstakur lesari og hefði ævinlega lesið miskviðalaust. Ég trúi því vel því að það sem ég hef heyrt til Ragnheiðar er prýðilegt.

Ég skora hér með á Blindrafélagið, Öryrkjabandalag Íslands, félag lesblindra á Íslandi, menntamálráðuneytið og tölvusérfræðinga þá sem stóðu að framleiðslu Röggu að láta lagfæra þá annmarka sem eru á talgervlinum. Hann getur ekki talist fullbúinn. Ég þykist þess fullviss að ég þurfi að nota Snorra til þess að lesa yfir þennan pistil áður en ég sleppi honum lausum.

Því miður reyndist þetta rétt. Það sem var þó ennþá verra var að Ragga las ekki sumar línurnar nema ég léti hana lesa orð fyrir orð.

Hvers vegna í ósköpunum vinna menn íslenskri menningu og tungu annan eins skaða og þann sem hlýst af því að setja ófullburða tungumálatól á markaðinn?

Ragga er enn á tilraunastigi og alls ekki tilbúin til sölu. Þó er hún seld og fylgir nú Dolphin-forritum fyrir blinda og sjónskerta. Forstöðumaður Tölvumiðstöðvar fatlaðra hefur sagt mér að sumir telji Röggu skýrmæltari en Snorra. Það kann að vera rétt. En afurðin er ekki fullbúin. Hún er eins og súpa sem gleymst hefur að krydda.

Hvað finnst Ragnheiði Clausen sjálfri um þessa meðferð á röddinni í sér?

Google-krómið

Ég er fremur forvitinn og sumir hafa haldið því fram að ég sé haldinn tækniæði. Það er þó skárra en hundaæði.

Áðan halaði ég niður Google/chrome. Ég var fremur bjartsýnn og fullur tilhlökkunar. En viti menn. Skjálesarinn minn sýndi aðeins hnappa á skjánum sem hann las ekki. Algengar lyklaborðsskipanir virkuðu ekki einu sinni. Kannski vantar mig Java eða eitthvað annað á þessa vél.

Ég fæ ekki með nokkru móti skilið hvers vegna Google, Open Office og fleiri framleiðendur nota ekki þá windows-staðla sem menn hafa orðið sammála um að nota á undanförnum árum. Í staðinn verða framleiðendur skjálesara að eltast við alls konar sérvitringshátt framleiðendanna.

Annars gerðist það í morgun að talgervillinn í fartölvunni, sem ég nota einna mest hérna heima, drap á sér. Ég hef ekki blindraletussskjá tengdan við hana og þetta leiddi til þess að nokkur verk frestuðust. Nú bíð ég þess að einhver komi og lagfæri þetta fyrir mig undir minni stjórn.

Stórkostleg framför

Það er ástæða til að óska TR til hamingju með þennan nýja vef. Nafnið, Tryggur, er að vísu dálítið fyndið því að Tryggur er gamalt og gott, íslenskt hundsnafn. Vonandi verður Tryggur hlýðinn og auðsveipur þeim sem til hans leita.

Mér sýnist í fljótu bragði að auðvelt sé að fylla út tekjuáætlanir og skoða sitthvað eins og greiðsluseðla. Fagna ég því mjög. Í framtíðinni vona ég að öll bréf og skjöl, sem TR sendir fólki, komi sjálfkrafa inn á vefinn og fólk geti valið einhvers konar aðvörun þegar slík skjöl birtast. Þetta myndi leysa vanda margra sem eru sjónskertir eða blindir og jafnvel nýtast þeim sem eru lesblindir.

Ég sá einungis örfáa hnökra á hönnuninni sem sennilega hefði mátt laga hefðu menn áttað sig á þeim. Til að mynda lesa sumir skjálesarar ekki heiti dálkanna sem fylla þarf út í. En þeir eru ekki mjög margir og því einfalt að muna þá.

Nú þarf TR einungis að stíga það skref að senda fólki sem er ólæst af ýmsum ástæðum og hefur ekki aðgang að tölvum gögn á geisladiski. Það er mörgum metnaðarmál að geta skoðað gögnin sín sjálfir í stað þess að fá einhvern til að hnýsast í þau fyrir sig.

Nýr þjónustuvefur Tryggingastofnunar

Fyrirmyndar heimasíða

Heimasíðu Seltjarnarness hefur nýlega verið breytt.

Heimasíðan hefur löngum verið ein aðgengilegasta síða sveitarfélags á Íslandi. En lengi getur gott batnað. Þær breytingar sem hafa verið gerðar á síðunni eru mjög til bóta og auðvelda alla leit.

Eftir skyndiskoðun er full ástæða til að óska Seltirningum til hamingju með þessa nýju síðu.

Ég hef áður á þessari síðu fjallað um ljósleiðarann sem lagður var um nesið og á að styrkja rafræna stjórnsýslu. Nú vantar ekkert annað en hann verði gerður svo úr garði að allir, þar á meðal undirritaður, geti notfært sér þá þjónustu sem verður senn gerð gagnvirk.

Reykjavík gæti margt lært af Seltirningum, en margt á síðu borgarinnar er afleitt þótt sumt sé harla gott.

Netið er varasöm heimild

Í störfum mínum sem blaðamaður hef ég komist að því hversu Vefurinn er þægileg heimild, en um leið hve varasamur hann ef ef óvarlega er farið.

Eitt sinn þurfti ég að leita mér heimilda um bandarískan tundurspilli og stafaði nafn skipsins ranglega. Viti menn. Upp komu vangaveltur um það að hér væri um að ræða skip sem hefði verið sökkt haustið 1940 og væri það annað skipið sem sökkt hefði verið í seinni heimsstyrjöldinni.

Mér var bent á að nafnið væri ranglega stafsett í grein sem ég var að undirbúa og fletti ég þá öðru sinni upp heimildum um skipið. Þá kom allt annað í ljós. Skipið var hið fyrsta sem sökkt var.

Áðan leitaði ég að ljóði Þórarins Eldjárns, "Á íslensku má alltaf finna svar". Þá kom fyrst upp skjal úr söngskrá Ísaksskóla. Þar er ljóðið sagt eftir Jónas Hallgrímsson.

Ýmislegt í ljóðinu er þess eðlis að Jónas hefði vart getað ort það á sinni tíð. Vona ég að Ísaksskóli leiðrétti þetta svoað þessi villa vaði nú ekki uppi. Hún er þegar farin að smita út frá sér samkvæmt áreiðanlegum heimildum sem m.a. er að finna á vefnum.

Brýtur Reykjavíkurborg mannréttindi með heimasíðu sinni?

Miklar framfarir hafa orðið á upplýsingamiðlun sveitarfélaganna í landinu á umliðnum árum. Sum þeirra hafa komið sér upp heimasíðum þar sem hvers kyns upplýsingar eru aðgengilegar flestum hópum samfélagsins sem hafa tölvur undir höndum og nokkur þeirra hafa lagt sig fram við að skapa gott aðgengi að síðunum. Í Reykjavík er öflugt þjónustuver þar sem leyst er vel úr fyrirspurnum sem þangað berast.

Um síðustu helgi var auglýst starf mannréttindastjóra Reykjavíkurborgar og er umsóknarfrestur til 26. þessa mánaðar. Mannréttindastjóra ber m.a. að hafa hliðsjón af því að fólki sé ekki mismunað af hvers kyns ástæðum, m.a. vegna uppruna, kynferðis, aldurs og fötlunar.

Ætli verulega sjónskertur eða blindur eistaklingur að sækja um þetta starf eða önnur á vegum borgarinnar vandast málið. Umsóknarformið er ekki aðgengilegt fólki sem notar skjálesara.

Vefur Reykjavíkurborgar virðist ekki hannaður með hagsmuni þessa hóps í huga, ekki að öllu leyti. Ýmislegt er þar vanhugsað enda verður ekki séð að vefurinn hafi hlotið vottun fyrir gott aðgengi.

Skyldi mér detta í hug að sækja um stöðu mannréttindastjórans verð ég að bíða þess að einhver geti aðstoðað mig. Þar með fer dýrmætur tími til spillis.

Aðgengi getur upphafið margs konar fötlun. Með slæmu aðgengi er hægt að búa til hindranir sem margt fólk ræður vart við. Þetta á við á fjölmörgum sviðum samfélagsins. Einhverjir í borgarkerfinu hafa þarna sofið á verðinum og ekki gætt þess að afla þeirrar þekkingar sem dugar til að ryðja úr vegi upplýsingahindrunum sem geta skipt sköpum fyrir hóp fólks.

Hvers vegna hefur ekki verið hugað að þessum þætti og hvers vegna hefur vefur Reykjavíkurborgar ekki fengið vottun fyrir gott aðgengi?

Ný heimasíða Blindrabókasafns Íslands - umsögn

Ég leit á nýja heimasíðu Blindrabókasafns Íslands sem er um margt vel gerð. Þar er því haldið fram að heimasíðan sé vottuð af Sjá. Það, hvernig fullyrðingin var sett fram, olli því að nokkur efi settist að mér. Ég hef komið að vel flestum vottunum Sjár og Öryrkjabandalags Íslands og þessi síða er ekki þar á meðal. Þá hef ég nú fengið staðfest hjá Sigrúnu Þorsteinsdóttur, einum fremsta aðgengisfræðingi heims, að Sjá ehf hafi hvergi komð nærri vottun síðunnar.

Það er sitthvað á heimasíðunni sem er ekki í samræmi við viðteknar hugmyndir um heimasíður sem teljast eiga að öllu leyti aðgengilegar og greinilegt að heimasíðan hefur ekki farið gegnum viðurkennda prófun. Þá efast ég um að nokkur blindur einstaklingur hafi haft hönd í bagga með gerð síðunnar. Mér finnst hún bera þess merki. Hér skulu nefnd nokkur atriði:

1. Ég leitaði lengi að skráningu á póstlista. Hann virðist ekki vera fyrir hendi.

2. Þegar farið er í leitarvél er beðið um innskráningu. Eftir að lykilorð hefur verið gefið upp virðist ekki nægja að slá á enter heldur verður að nota tab-lykil til þess að finna "leitarhnappinn".

3. Ekki dugði að fara úr leitarvélinni með hefðbundnum aðferðum heldur þurfti að rjúfa sambandið við heimasíðuna. Getur verið að gamla leitarvélin hafi verið færð inn í nýtt kerfi?

4. Ég hugðist ná í wordskjal með lista yfir nýjum bókum. Ekki virtist hægt að smella á þann tengil en hljóðskráin var í lagi.

5. Hvaða þýðingu hafa þessar upplýsingar á síðunni: "Þú ert hér."

Fleira gæti ég týnt til.

Á heimasíðunni er þess getið að hún sé mun sjónrænni en áður. Það er vel. En hvernig þjónar það lesblindu fólki?

Vonandi teljast þetta uppbyggilegar athugasemdir í samræmi það sem óskað er eftir á síðunni.