Mogginn hefur vinninginn

Mér telst svo til að ég hafi verið með einum eða öðrum hætti áskrifandi Morgunblaðsins síðan netútgáfan hófst. Eftir árið 2000 voru gerðar ráðstafanir til þess að lestur blaðsins yrði auðveldari þeim sem nýta sér skjálesara og er sú útgáfa nefnd "Auðlesin".

Eins og komið hefur fram er ég einnig áskrifandi DV og Fréttablaðið glugga ég stundum í. Við lestur þessara blaða þarf ég að notast við pdf-sniðið sem er flestum tiltölulega auðvelt. Gallinn er sá að þar er ekki hægt að fara milli greina og greinaflokka eins og hjá Morgunblaðinu.

Aðgengi að mbl.is er á við það besta sem gengur og gerist að erlendum blöðum. Að vísu mætti ýmislegt bæta í þeim efnum og hefur ábendingum iðulega verið tekið vel.

Ef bornar eru saman netútgáfur blaðanna hefur Morgublaðið vinninginn.

Capacent með óaðgengilega heimasíðu

Í morgun fór ég inn á heimasíðu Capacent til þess að athuga hvort einhver störf, sem henta mér, stæðu til boða.

Sá ég þá að auglýst var ný heimasíða fyrirtækisins. Við nánari athugun reyndist hún að mestu leyti óaðgengileg. Enginn texti var við krækjurnar heldur einungis myndir.

Í ljósi þess sem fram kom í athugasemdum vegna fyrri skrifa á þessari síðu er ljóst að sum hugbúnaðarhús hér á landi virðast ekki þekkja hugtakið "Aðgengi".

Ég hef átt ánægjuleg samskipti við starfsfólk Capacent á undanförnum árum. Nokkrum sinnum hef ég komist í atvinnuviðtöl fyrir tilstilli þess en ekki fengið fast starf. Að vísu hélt ég að mér hefði hlotnast ssölumannsstarf í sumar vegna auglýsingar á mbl.is. Það hefur þó dregist úr hömlu og verð ég því enn að láta skrá mig atvinnulausan.

Vonandi bæta þeir Capacent-menn úr þeim vanköntum sem eru á nýrri heimasíðu fyrirtækisins.

Brotið gegn upplýsingastefnu stjórnvalda - hugsanlegt staðgreiðsluverkfall

Kjartan Sverrisson skrifar þarfa athugasemd við síðustu bloggfærslu mína og bendir á að ekkert alvöruhugbúnaðarhús láti frá sér fara vef án þess að hann uppfylli aðgengi 1 eins og það er skilgreint af Sjá. Það er athyglisvert að lesa þessa athugasemd frá Kjartani í ljósi þess að ENGINN forystumaður samtaka fatlaðra hefur séð ástæðu til þess að hafna athugasemdum mínum eða taka undir þær.

Ég átti hlut að máli þegar þessi skilgreining sem notuð er við vottun aðgengis að heimasíðum var gerð. Ég hef síðan tekið þátt í að votta heimasíður með því að athuga tiltekin atriði sem þurfa að vera aðgengileg áður en síðurnar eru vottaðar. Þetta hef ég gert mér til mikillar ánægju.

Aðgengi að heimasíðum fyrirtækja og stofnana hér á landi er skárra en víða annars staðar og er það vel. Þótt útlit vefsíðna opinberra stofnana fylgi yfirleitt aðgengisstöðlum vantar mikið á að einstakir hlutar þeirra uppfylli þessi skilyrði. Verða hér nefnd nokkur dæmi:

Tryggingamiðstöðöin er eina fyrirtækið sem ég veit um að hafi gert eyðublöð sín aðgengileg þeim sem nota skjálesara. Þau voru sérstaklega hönnuð og notendur hafðir með í ráðum.

Fyrir nokkru var notendum skjálesara gert kleift að telja fram á vefnum og var það framför. Aðrir hlutar úttfyllingaforma ríkisskattstjóra eru ekki vel aðgengilegir. Það slampast með virðisaukaskattinn vegna þess hversu reitirnir eru fáir. En þegar kemur að staðgreiðslu skatta vandast málið. Starfsmaður embættisins hefur viðurkennt fyrir mér að sá hluti versins sé óaðgengilegur. Ríkisskattstjóri sagði mér í samtali að fjárskortur hamlaði. Sannleikurinn er sá að starfsmenn embættisins hafa haft 3 ár í hið minnsta til þess að lagfæra aðgengið og ekkert hefur miðað. Nú horfir til mikils niðurskurðar´hjá embætti ríkisskattstjóra og óttast skúli Eggert Þórðarson að úrbætur geti dregist á langinn. Þetta eru hins vegar ódýrar úrbætur og vel getur verið að skipta þurfi um verkefnisstjóra til þess að úrbæturnar gangi eftir.

Tryggingastofnun ríkisins lét gera talsverðar breytingar á vef stofnunarinnar á síðasta ári og voru þær flestar til mikilla bóta. Eyðublöðin hafa alls ekki verið hönnuð með þarfir sjónskerts fólks í huga. Haustið 2005 var talið að þessu yrði hrint í framkvæmd um leið og ný vefsíða sæi dagsins ljós. Það hefur enn ekki orðið.

Í janúar 2007 skrifaði ég forstjóra Vinnumálastofnunar og vakti athygli á óaðgengilegum eyðublöðum. Þakkaði hann mér fyrir ábendingarnar. Lítið sem ekkert hefur breyst síðan. Nú lætur hann ekki svo lítið að svara fyrirspurnum og starfsmenn stofnunarinnar þverskallast við öllum tillögum um breytingar.

Ég held því statt og stöðugt fram að með framferði sínu leggi forstöðumenn þessara stofnana stein í götu þeirra sem reyna að bjarga sér sjálfir og þurfa að gera það. Mér væri skapi næst að fara í greiðsluverkfall opinberra gjalda og neita að greiða önnur gjöld en þau sem ég get greitt sjálfur. Tæknin er til sem þarf til að útfylla eyðublöð og það er tiltölulega einfalt að breyta forminu þótt vefur sé ekki endurhannaður frá grunni. Fari svo að ég hætti að greiða opinber gjöld væri fróðlegt að láta reyna á það fyrir dómi hvor beri ábyrgðina, ég eða sú stofnun sem hefur lagt stein í götu mína og annarra sem svipað er ástatt um. Hverfi ég hins vegar frá því og reyni að greiða þessi gjöld með því að fá einhvern til aðstoðar, sem þiggur e.t.v. laun fyrir, hver á þá að greiða kostnaðinn? Sá sem uppfyllir ekki skyldur sínar eða hinn sem reynir að standa í skilum og þarf að greiða aðstoðarmanni til þess að inna slík skil af hendi?

Það er ótrúlegt að enginn stjórnarþingmaður skuli taka þetta mál upp og engum virðist detta í hug að setja þurfi löggjöf hér á landi sem tryggi upplýsingaaðgengi fatlaðra. Það er ekki nóg að fága yfirborðið heldur verður verður að vanda undirlagið.

Sýnd veiði en ekki gefin

Það er ótrúlegt að fylgjast með uppátækjum Google-leitarvélaginnar. Mikilvirkari og gagnlegri leitarvél verður vart fundin. Hefur hún leyst margan vanda þótt hún hafi jafnframt valdið vandræðum. Hvoru tveggja fékk ég að kynnast þegar ég starfaði við blaðamennsku á Morgunblaðinu.

Að undanförnu hef ég leitað að fræðigreinum um nokkur álitamál í hljóðritunartækni, einkum atriðum sem fjalla um viðtalstækni. Á leitarvef Google birtast m.a. útdrættir úr fræðiritum um þessi mál.

Galli virðist þó á gjöf Njarðar. Einungis eru myndir af bókasíðunum sem vitnað er í en skjálesarar geta ekki lesið.

Á vegum Landsbókasafns Íslands hefur að hluta verið ráðin bót á þessu vandamáli. En ýmsar villur fylgja með sem ekki voru leiðréttar þegar blöðin eða tímaritin voru skimuð inn. Þessi leið hefur þó opnað ýmsar upplýsingar sem ómetanlegt er að geta gluggað í.

Nú vona ég að bandarísku blindrasamtökin láti hendur standa fram úr ermum og beiti sér fyrir því að aðgengi verði bætt að þeim gríðarlega bókakosti sem Google býður aðgang að - annaðhvort til skoðunar eða kaups.

Hér á landi er nær ekkert fjallað um upplýsingaaðgengi á heimasíðum samtaka fatlaðra og er það miður. Metnaðarleysi forystufólksins ríður hreinlega ekki við einteyming.

Reykjavíkurborg sniðgengur staðla um aðgengi að vefsíðum

Þótt ég búi á Seltjarnarnesi hef ég áhuga áþví sem í boði verður á menningarnótt. Ég fór því inn á heimasíðu Reykjavíkurborgar og fann þar hlekk á síðu menningarnætur.

Útlitið var svipað og í fyrra, en mér var þásagt að úr því yrði bætt í ár. Notað er svokallað flash-skjal ef ég kann að nefna það rétt sem gerir notendum skjálesara óhægt um vik að skoða síðurnar.

Opinberar stofnanir hegða sér sumar hverjar eins og sjónskert fólk eigi ekki rétt á að afla sér þeirra upplýsinga sem í boði eru. Þó verður að taka fram að flestar vefsíður þeirra eru til fyrirmyndar, en nokkur leið dæmi eru um hið gagnstæða. Þannig hefur lítið þokast hjá ríkisskattstjóra og umsjonarmenn menningarnætur eru enn við sama heygarðshornið. Ef til vill er vonlítið að berjast gegn margnum einkum þegar samtök fatlaðra eins og Blindrafélagið og Öryrkjagbandalag Íslands virðast láta sig þessi mál litlu skipta. A.m.k. hef ég lítið séð af áberandi efni á heimasíðum þeirra um aðgengismál.

Dropinn holar steininn og því mun undirritaður ótrauður halda baráttu sinni fyrir bættu upplýsingaaðgengi áfram.

Þjónum alþýðunni

Nú er liðinn hálfur mánuður frá því að ég skrifaði embætti ríkisskattstjóra og vakti athygli á óaðgengiilegri vefsíðu þar sem fólk getur innt af hendi staðgreiðslu skatta. Þar sem ekkert svar hefur borist hyggst ég leita á fund hans og sýna honum hvernig er í pottinn búið gagnvart blindu eða sjónskertu fólki.

Í raun væri það kjörið upplýsingaverkefni fyrir blind eða sjónskert ungmenni að fara svona upplýsingaherferð til þess að sýna hverju hægt er að áorka með tölvutækninni og hvað geti staðið í vegi fyrir því að fólk sem sér ekki fótum sínum forráð fái þrifist í tölvuumhveri nútímans. Ríkið greiðir fyrir rándýran búnað sem á að auðvelda blindu fólki aðgengi að tölvum. Opinberir atvinnuveitendur og forystumenn einkafyrirtækja vita hins vegar ekki hvað auðvelt er að ryðja ýmsum hindrunum úr vegi. Kannski ætti ég að taka þetta að mér á eigin spýtur í sumar og hefja trúboðsleiðangur. Ég gæti verið með falinn hljóðnema eða myndavél og gert sjónvarpskvikmynd um efnið. Hér með óska ég eftir samstarfsaðila til nokkurra mánaða.

Vefurinn handa öllum en ekki sumum - bréf til ríkisskattstjóra

Ágæti viðtakandi.

Ég hef áður ritað embætti yðar vegna aðgengis að einstökum þáttum skattskila.

Nú vill svo til að ég er á atvinnuleysisskrá en hef dálitlar tekjur af verktakastarfsemi. Ég greiði virðisaukaskatt á tilskildum tíma og er hið rafræna eyðublað ágætlega aðgengilegt þeim sem eru blindir eða sjónskertir.

Ég hugðist greiða staðgreiðslu af tekjum mínum til þess að þurfa ekki að greiða gjöldin eftir á. Rafræna eyðublaðið um staðgreiðsluskil er hins vegar óaðgengilegt. Skjálesarinn les ekki heiti dálkanna og þeir raðast þannig að útilokað er án aðstoðar að fylla í þá. Þó skal tekið fram að starfsfólk skattstofu Reykjanesumdæmis hefur verið mér afar hjálplegt.

Vegna óaðgengilegrar heimasíðu hefur staðgreiðslan tafist. Í raun er lagður steinn í götu þeirra sem eru blindir með því að huga ekki að þessum aðgengisþáttum. Blindum og sjónskertum tölvunotendum á eftir að fjölga að mun hér á landi og búast má við því að þeir vilji hafa sama eða sambærilegan aðgang að þjónustu opinberra stofnana og áður en þeim dapraðist sýn.

Á heimasíðu ríkisskattstjóra kemur fram að stofnuninn hafi verið útnefnd fyrirmyndarstofnun 2009. Þrátt fyrir ábendingar um skort á aðgengi hefur það ekkert lagast undanfarið ár.

Það eru eindregin tilmæli mín að gengið verði svo frá öllum þáttum rafrænna skila að þeir verði aðgengilegir. Það erí þágu allra. Vefurinn á að vera ætlaður öllum en ekki sumum.

Með von um svar,

Arnþór Helgason ***************************************************** Arnþór Helgason, Tjarnarbóli 14, 170 Seltjarnarnesi. Símar: 5611703, 8973766 Netfang: [e-mail] Pistlar: http://arnthor.helgason.blog.is

Hálfgerð heimskupör

Um daginn var ég skráður á Fésbókina. Þegar ég fór að skoða fyrirbærið nánar komst ég að því að ég hefði hvorki not né ánægju af þessu fyrirbæri. Maður sem hefur aldrei safnað sér aðdáendum eða eignast vinafjöld hefur lítið með Fésbókina að gera. Sá sem kýs að tjá sig opinberlega um hugðarefni sín leitar fremur annarra leiða.

Þegar ég gerði mér grein fyrir mistökum mínum hugðist ég skrá mig út af Fésbókinni. Virtist það jafnerfitt og reyndist að skrá sig úr Framsóknarflokknum á 8. áratug síðustu aldar. Sennilega er eina leiðin sú að láta fésbókina algerlega ósnerta og opna aldrei síðuna. Þá hlýtur henni að verða eytt.

Ótvíræð forysta Árvakurs og mbl.is - framsækins miðils á heims vísu

Morgunblaðið hefur haft algera sérstöðu hér á landi um miðlun efnis með þeim hætti að þeir sem geta ekki fært sér í nyt hefðbundið prentað letur, geti notið efnis úr blaðinu. Um miðjan síðasta áratug var hrundið af stað sérstakri netútgáfu Morgunblaðsins fyrir blinda og sjónskerta. Þegar kerfið hrundi um áramótin 2000 brugðust þeir mbl-menn við með þeim hætti að aðlaga Windows-efnið þannig að nú geta allir þeir, sem hafa aðgang að tölvum með blindraletri eða gervitali lesið Morgunblaðið og það sem er á mbl.is.

Aðlögun Þulunnar er jákvætt skref sem vissulega er allrar athygli vert. Standa þarf þannig að hönnun búnaðarins að unnt verði að hlaupa á milli greina og blaða þannig gegnum efni blaðsins. Nú er það harla erfitt í pdf-útgáfunni því að skjálesarar skynja ekki fyrirsagnir og stundum fara dálkar á tvist og bast. Þetta hefur mbl.is þó leyst farsællega með auðlesnu útgáfunni sem er til fyrirmyndar á heims vísu.

Ég leyfi mér að vona að einhver notandi verði hafður með í ráðum þegar hinn nýi hugbúnaður verður prófaður. Útgáfa talgervilsins Röggu, sem kom á markaðinn í fyrra, er glöggt dæmi um það hvernig farið getur séu notendur ekki hafðir með í ráðum.

Mbl.is er framsækinn netmiðill á heimsvísu sem Íslendingar, hvar í flokki sem er, geta verið stoltir af. Metnaður starfsmanna er til hreinnar fyrirmyndar.

Þulan færir út kvíarnar

Tvær nýjungar í íslenskri ljósvakamiðlun

Sjónvarp mbl.is hóf útsendingar á fréttaþættinum Setunni í dag. Þau Agnes Bragadóttir og Karl Blöndal ræddu fyrst við Steingrím Sigfússon og síðan sat Þór Sari frá Borgarahreyfingunni fyrir svörum hjá Þóru Kristínu Ástgeirsdóttur og Birni Vigni Sigurpálssyni.

Það var skemmtilegt að fylgjast með því hvað karlmennirnir og konurnar voru ólíkir spyrjendur. Þeir Karl og Björn vignir voru kurteisin uppmáluð en þær Agnes og Þóra Kristín gengu stundum í skrokk á viðmælendum sínum. Einkum átti þetta við um Steingrím, enda er hann margreyndur stjórnmálamaður og hefur unun af pólitískum slagsmálum. Þór Sari svaraði ágætlega því sem til hans var beint, en ekki var mjög hart að honum sótt. Agnes var einkar heimilislegur og grimmur spyrjandi, sjálfri sér lík í einu og öllu.:)

Það er mikill akkur í því að jafnreyndir frétta- og blaðamenn taki til sig og yfirheyri forystumenn þeirra framboða sem í boði verða fyrir kosningarnar.

Í morgun hóf svo Lýðvarpið hans Ástþórs Magnússonar útsendingar. Mér þótti rétt að líta þar við öðru hverju í dag og hlusta. Stundum heyrði ég að Ástþór lét samstarfsmann sinn spyrja sig og síðan yfirheyrði Ástþór hann og aðra og reyndi þannig að brjóta mál til mergjar.