Spánarsnigillinn og Arionbanki

Kaupþing-banki breytti um nafn um daginn. Sjálfsagt vildu forráðamenn bankans gleyma því þegar þeir níddust á Kaupfélagi Borgfirðinga og hálfstálu frá því nafni og jafnvel merki. En nóg um það. Það hefur fennt yfir þau spor í langtímaminni flestra Íslendinga.

Ekki tók betra við. Um daginn var bankinn endurskírður og kallaður Arion-banki eftir persónu úr grískri goðafræði. Fleiri fyrirbæri bera þetta nafn, þar á meðal grískt netútvarp.

En sagan er ekki öll. Nú hefur komið í ljós af Spánarsnigillinn er af ætt Arion-snigla. Sumir töldu þetta bankanum til gildis og bentu á að nýi Arion-bankinn hygðist feta sig áfram af gætni sem samræmist hraða snigilsins, en hann fer með 5-9 metra hraða á klukkustund. Aðrir hafa þó bent á að Spánarsnigillinn skilji eftir sig auðn þar sem hann fer um.

Fjárfestir nokkur hafði á orði við höfund þessara pistla að erlendir fjárfestar hlytu að forðast bankann eins og heitan eld þegar þeir átta sig á eðli hans, verði kenningin um eðli bankans og Spánarsnigilsins ofan á. Varað hefur verið við Spánarsniglinum hér á landi enda er hann talinn hinn mesti vágestur í íslenskri náttúru.

Einræðistilburðir Samfylkingarinnar

Er ekkert annað í stöðunni en ál og aftur ál?

Margir urðu furðu lostnir þegar Jóhanna Sigurðardóttir lýsti því yfir á Suðurnesjum á laugardaginn var að hún byggist við að hafist yrði handa við Suðvestur-línu í sumar og að framkvæmdir í Helguvík kæmust á fullan skrið. Hún lét þess hins vegar ekki getið hvaðan orkan í Helguvíkurálverið og stækkað álver í Straumsvík ætti að koma.

Þá var óneitanlega ógeðfelld yfirlýsing Katrínar Júlíusdóttur um forskot ALCOA í atvinnumálum á Norðaustur-landi. Greint var frá því morgunfréttum Ríkisútvarpsins að senn kæmi saman samstarfsnefnd um uppbyggingu orkufreks iðnaðar á svæðinu og vænti ráðherra þess að nefndin stæði vel að verki við rannsóknir þeirra kosta sem fyrir hendi eru. Því skýtur þessi yfirlýsing um forskot ALCOA skökku við.

Það er alþekkt í ríkjum þar sem sýndarlýðræði ríkir, að stjórnvöld gefi út tilkynningar um væntanlegar rannsóknir á ýmsum sviðum. Í slíkum yfirlýsingum er þess einatt getið hver verði væntanleg niðurstaða rannsóknanna.

Nú eru framsýnir Íslendingar farnir að velta því alvarlega fyrir sér hvaðan orkan eigi að koma sem ætlað er að knýja rafknúnar bifreiðar framtíðarinnar og ýmislegt annað sem er á döfinni. Eru Íslendingar orðnir svo aðþrengdir að þeir þurfi að flýta sér að gleypa þá álklumpa sem í boði eru og fórna til þess hagkvæmustu orkukostunum? Hvers konar flokkur er Samfylkingin eiginlega orðin? Spyr sá sem ekki veit.

Rannsóknir hafa leitt í ljós óæskilega mengun sem fylgir pottum og pönnum úr áli og skaðar heilsu almennings. Ætla mætti að álið hafi sambærileg áhrif á hugarfar þeirra sem það aðhyllast öðru fremur.

Fækkar um einn á atvinnuleysiskrá

Í morgun fækkaði um einn á atvinnuleysisskrá, a.m.k. um stundarsakir, en ég afskráði mig enda er búist við að tekjur mínar nægi til þess að atvinnuleysisbætur falli niður. Þá var mér ráðlagt að afskrá mig því að nú fækkar óðum þeim dögum sem ég á rétt á sem atvinnuleysingi. Hefði vinnan hjá Morgunblaðinu ekki komið til sumurin 2007 og 2008 væri réttur minn til atvinnuleysisbóta senn á enda.

Stórþorski fjölgar

Loksins kom góður þorskárgangur, en fréttir herma að árgangurinn frá því í fyrra sé sá stærsti sem mælst hefur síðan stofnmælingar hófust. Nú þurfa allir að leggjast á eitt við að umgangast þessa auðlind með varúð og eyðileggja ekki það sem hægt verður að byggja uppl.

Í þessu sambandi er rétt að geta þess að þær fréttir hafa borist úr Vestmannaeyjum að skortur sé á fólki til síldarverkunar. Hefur jafnvel verið haft á orði að láta einhver skip hætta síldveiðum þar sem ekki sé hægt að vinna allan aflann.

Flosi Ólafsson, leikari, skáld og gagnrýnandi, stundaði sjómennsku á togurum þegar hann var ungur og þekkti því vel til sjómennsku. Hann hafði einstakt lag á að laða fram hið skoplega og fétta það saman við raunveruleikann.

Árið 1963 efndi Ríkisútvarpið til sérstakrar hátíðar- og skemmtidagskrár á sjómannadaginn eins og þá var siður. Þar var Flosi með þáttinn um fyrsta íslenska síldveiðiskipið sem tók aflann inn að framan. Það hét Sigurgapi og var gamall innrásarprammi. Til þess að hægt væri að veiða síldina varð hún að vaða. Þegar komið var að torfunni var framhleranum hleypt niður, skipið fyllt af síld og sjó og vatninu dælt út að aftan. Að vísu sökk Sigurgapi ef ég man rétt í fyrstu tilraun og var því fengið annað skip, Fagurgapi.

Þar sem innrásarprammar eru flatbytnur hafði Fagurgapi þann kost að geta siglt beint upp í fjöru að síldarverksmiðjum sem stóðu og standa allnærri sjávarmáli. Fyrsta tilraunin með Fagurgapa fór auðvitað þannig að skipið brotnaði í spón með brauki og bramli.

Nú er Flosa minnst með ýmsum hætti. Jónas Jónasson útarpaði í gær ágætu samtali sínu við hann og sjónvarpið hefur sýnt brot úr nokkrum áramótaskaupum. Ríkisútvarpið ætti að endurtaka eitthvað af gamanþáttum Flosa. Þótt sumir þeirra standist e.t.v. ekki tímans tönn eru aðrir þó sígildir eins og þátturinn um fyrsta síldeiðiskipið sem tók aflann inn að framan.

Löghlýðnir lögmenn hjálpa útrásarvíkingum að flýja land

Í Viðskiptablaðinu, sem kemur út á morgun, segir frá því að heimildarmenn þess greini svo frá að lögmenn margra fjármálamanna hafi unnið að því að færa lögheimili þeirra að undanförnu til þess að hvorki sé hægt að stefna þeim til riftunar né setja þá í þrot fyrir íslenskum dómstólum.

Vegna lagaákvæða um varnarþings er staðan þannig í dag að einungis er hægt að fara fram með riftunarmál gagnvart þeim einstaklingum og lögaðilum sem eru með heimilisfesti á Íslandi. Aðrir eru ósnertanlegir eins og er.

Maður nokkur hafði orð á því í dag við undirritaðan að sennilega slyppu stórlaxarnir en smákarlar, eins og Baldur Guðlaugsson, sem einungis væru grunaðir um að hafa hagnast um á annað hundraða milljóna króna, yrðu látnir svara til saka.

Það er margsannað að smáþjófarnir eru gripnir en hinir stórtækustu sleppa.

Alvarlegur siðferðisbrestur - hvað er til ráða?

Sá orðrómur hefur lengi verið á kreiki að aflandsviðskipti með krónuna eins og þau, sem lýst er í grein Morgunblaðsins í dag, hafi verið stunduð. Hagnast innflytjendur m.a. á lágu gengi krónunnar. Þannig fást fleiri krónur fyrir útflutninginn en gjaldeyrir, sem nýta þarf til samneyslunnar, hverfur. Íslendingar verða því í enn verri stöðu til þess að eiga millilandaviðskipti og í raun skaðar þetta viðskiptajöfnuðinn.

Ágúst Valfells segir í viðtali við Morgunblaðið að með hertum reglum Seðlabankans séu Íslendingar að grafa sér enn dýpri haftagröf. Athugasemdir hans valda því að almennir lesendur hljóta að velta því fyrir sér hvers vegna mál eins og þetta séu ekki brotin til mergjar í stað þess að birta stuttorða yfirlýsingu sérfræðings í fjármálum um neikvæð áhrif aðgerða stjórnvalda.

Almenningur ætlast í æ ríkara mæli en áður til þess að lagðir séu fram kostir og gallar þeirra ráðstafana sem gripið er til svo að hægt verði að verja samneysluna og bæta hag þjóðarbúsins. Í raun eru viðskipti eins og þau, sem fjallað er um í fréttinni og grein Morgunblaðsins, ekkert annað en undanskot og þjófnaður.

Eins brauð er annars dauði.

Aflandskrónur ónothæfar

Snilldarvel gerður útvarpsþáttur

Um þessar mundir stendur yfir sýning á verkum Svavars Guðnasonar í Listasafni Íslands. Með sýningu sinni, sem haldin var í Listamannaskálanum síðsumars árið 1945 olli hann straumhvörfum í íslenskri myndlist og hafði djúp áhrif á ýmsa sem nutu sýningarinnar. Er Guðmunda Andrésdóttir, listmálari, eitt gleggsta dæmi þess.

Þátturinn víðsjá, sem er á dagskrá rásar eitt síðdegis virka daga, var helgaður Svavari og sýningunni. Er greinilegt að umsjónarmennirnir kunna vel til verka og voru vinnubrögðin hreint út sagt einstæð. Er hér um einhverja bestu kynningu á myndlist að ræða sem útvarpað hefur verið hér á landi fyrr og síðar.

Það er mjög undir hælinn lagt hvort hægt sé að lýsa myndlist í útvarp svo að vel fari. Yfirleitt enda slíkar lýsingar með ósköpum. En umsjónarmenn og viðmælendur þeirra unnu þannig úr efniviðnum að hlustendur hlýtur að hafa langað að skoða þessa sýningu. Ekki var reynt að lýsa myndunum að neinu marki heldur var fjallað um litbrigðin, aðferðirnar við gerð þeirra, tilefni, stærð og viðbrögð við þeim. Skotið var inn stuttum brotum úr viðtölum við Svavar sem voru dásamlegar hljóðskreytingar. Fleiri komu þar að eins og Halldór Laxness og Björn Th. Björnsson sem báðir þekktu Svavar vel og voru hvor öðrum meiri snillingar íslenskrar tungu.

Þessi víðsjárþáttur er dæmi um það besta sem unnið hefur verið í útvarpi á undanförnum árum og sennilega besta myndlistarlýsing sem útvarpað hefur verið á þessari öld.

Kínverjinn eftir Henning Mankell

Ég hef gaman af bókum Hennings Mankells. Sumar þeirra eru vel upp byggðar og höfundurinn virðist hafa lagt sig fram við að kynna sér aðstæður á þeim svæðum sem söguhetjurnar fara um.

vigfús Geirdal hefur þýtt flestar sögur Hennings, en söguna Kínverjann þýddi Þórdís Gísladóttir. Þýðingin er um margt allgóð, en þó eru afleitir sprettir í henni.

 

Henning Mankell boðar í þessari sögu ákveðna pólitíska skoðun sem ég hirði ekki um að skilgreina. Í þeim kafla sem fjallar um mikilvægan fund sem haldinn var á sumardvalarstað ráðamanna við Gula hafið, er öðru hverju minnst á "Gule keisarann". Ég hef ekki skoðað sænska frumtextann en getur verið að Þórdís hafi haldið að keisari þessi hafi verið af einhverri ætt sem nefndist Gule?

Hér er átt við goðsögulegan einstakling, sem kallaður er Huang-Di, Guli keisarinn, og sagður er hafa ríkt á árinum 2697 til 2597 eftir krist. Hann er talinn forfaðir allra Han-Kínverja og upphafsmaður margra hluta svo sem kínverskrar lækningalistar. Hann er enn tilbeðinn víða í Kína. Víða eru af honum líkneski og hof hafa verið reist honum til heiðurs.

Þórdís gerir margt vel og hefur m.a. tekið þátt í að gera ágæta útvarpsþætti. En heldur hefur hún kastað höndunum til þýðingarinnar og í raun eyðilagt hana með hroðvirkni sinni. Þórdísi hefði verið í lófa lagið að kanna betur ýmis atriði sem fjallað er um í sögunni í stað þess að treysta dómgreind sinnni í algerri blindni.

Þá eru ýmis nöfn í sögunni ranglega stafsett og kann að vera að Henning Mankell eigi þar nokkra sök. Þótt Kínverjinn sé um margt athyglisverð bók er ýmislegt sem orkar tvímælis hjá höfundinum og ekki bætir þýðingin úr skák.

Jákvæð viðbrögð ríkisskattstjóra - aðgengilegt vefsvæði

Fyrir skömmu birti ég bréf til Skúla Eggerts Þórðarsonar, ríkisskattstjóra, þar sem ég amaðist við því að ekki væri hægt að nota skjálesara til þess að standa skil á staðgreiðslu skatta.

Hinn 10. þessa mánaðar fékk ég bréf frá Einari Val Kristinssyni, starfsmanni embættisins, þar sem greint var frá því að tilteknar breytingar hefðu verið gerðar á vefsvæðinu og væru þær ekki endanlegar.

Í kvöld gengum við hjónin úr skugga um að vefsvæðið sé aðgengilegt og reynist nú engum vandkvæmum bundið að standa skil á opinberum gjöldum. Er sem fargi af mér létt og mér ekki boðlegt framar að vanrækja að greiða opinber gjöld mín.

Ég hef þegar svarað bréfi Einars Vals og beðist afsökunar á að ef til vill hafi ég farið fram úr sjálfum mér, en af einhverjum ástæðum áttaði ég mig ekki á þeim breytingum sem gerðar höfðu verið.

Ríkisskattstjóra ber lof fyrir allskjót viðbrögð í þesu máli.

Íslendingar eins og lýs milli tveggja nagla

Í Viðskiptablaðinu í dag er athyglisverð grein eftir Magnús Halldórsson um lágt verð sem álfyrirtækin greiða Landsvirkjun fyrir raforkunotkun. Þar kemur fram að verðið sé um 30 Bandaríkjadalir fyrir hverja megavattsstund. Til samanburðar er nefnt að Norsk Hydro greiði um 53 dollara eða 76% hærra verð. Í greininni er einnig fjallað um að umhverfisskattar hafi farið vaxandi í löndum umhverfis okkur og raforkuverðið hafi þannig hækkað.

Þegar ríkisstjórnin leitar nú leiða til þess að afla fjár til ríkisútgjaldanna m.a. með umhverfissköttum, virðist allt fara á annan endann því að níðast eigi á stórfyrirtækjunum. Fjárfestar eru sagðir doka við og ýmislegt er sagt í uppnámi.

Ef til vill höfum við Íslendingar þjáðst af einhverri ímyndunarveiki undanfarna áratugi. Á yfirborðinu þykjumst við gera góða samninga við erlend fyrirtæki en undir niðri vita flestir að við höfum selt raforkuna ódýrt og almenningur ber skaðann. Þekkt er að ónefndur iðnaðarráðherra handsalaði væntanlegum fjárfestum ákveðið raforkuver vegna álvers sem átti að reisa en var aldrey byggt þrátt fyrir vændanlega, ódýra orku. Stjórnmálamenn sem greindu frá þessu þorðu hins vegar ekki að standa við þessa sögusögn opinberlega af ótta við það heiftaræði sem runnið gæti á ráðherrann sem var þekktur fyrir að leggja andstæðinga sína í einleti.

Það er einkennilegt að fylgjast með stjórnarandstöðunni um þessar mundir. Bjarni Benediktsson talar um brjálæðislegar tillögur í skattamálum og Tryggvi Þór Herbertsson vill úttekt Seðlabankans á áhrifum skattahækkana á heimilin í landinu. Á sama tíma vilja flestir landsmenn sem styrkast velferðarkerfi, en Sjálfstæðisflokkurinn, sem eyðilagði kerfi almannatrygginga á 10. áratugnum, má ekki heyra aukna skatta nefnda en kemur ekki með nein önnur ráð. Á meðan stjórnvöld velta fyrir sér hvernig hlífa megi þeim sem minnstar tekjur notar formaður Sjálfstæðisflokksins svo sterk lýsingarorð að erfitt verður fyrir hann að beita íslenskri tungu í stjórnmálaumræðum svo að mark verði á tekið.

Með leik sínum og athöfum virðist stjórnarandstaðan og þá einkum Sjálfstæðisflokkurinn reka hvern naglann á fætur öðrum í líkkistu íslenska velferðarkerfisins. Umræðan smitar út frá sér og vantrú fjárfesta eykst á Íslendingum. Heilar sendinefndir hafa jafnvel hætt við að koma hingað til lands vegna þeirra frétta sem berast af umræðunni hér á landi.

Ábyrgð stjónvalda er mikil og ekki skal úr henni dregið. Ábyrgð stjórnarandstöðunnar ekki minni og mættu sumir flokksformenn hafa það hugfast. Vonandi sér almenningur til þess að líkkistunaglar stjórnarandstöðunnar verði dregnir úr timbrinu og notaðir í eitthvað þarfara.